EEN VIRTUELE MASSAGE

More documents

Recommendations

Info

ol van de taal in de filosofie van Heidegger, Gadamer en Derrida. Dit hoofdstuk zal worden afgesloten met een gedeelte over McLuhan en ‘de zijnen’ (§2.3). 33
2.1 Dilthey en de hermeneutische trias Uitgangspunt van Dilthey voor het schrijven van zijn levensproject, de Kritik der historischen Vernunft, is, zoals de titel al doet vermoeden, in aanvulling op Kant een fundering te leveren voor de geesteswetenschappen. Kant legde de grondslag voor het natuurwetenschappelijke kennen in zijn Kritik der reinen Vernunft (zie §4.2). Dilthey richt zich op het vermogen van de mens zich kennis te verschaffen van de maatschappelijk-historische wereld. De noodzaak voor het opdelen van de natuurwetenschappen en de geesteswetenschappen komt voort uit Diltheys twee fundamentele punten van kritiek op Kant. Ten eerste: ‘Door de aderen van het kennende subject dat Locke, Hume en Kant construeerden, vloeit niet echt bloed maar enkel het verdunde sap van de rede als denkactiviteit’ (Dilthey 1994, 69). Waar bij Kant de vermogens van het kennend subject bestaan uit waarnemen, voorstellen en denken, is bij Dilthey de ‘totale’ mens ook nog in staat te voelen en te handelen. Naast oordelen is de mens in staat te beoordelen en te waarderen, waarbij zowel vermogens als denken, voelen en willen een rol spelen. Het tweede punt van kritiek betreft de visie van Kant als zou de objectieve kennis van de werkelijkheid voortkomen uit de onveranderlijke a-priori's van het kennend subject. Volgens Dilthey is het a-priori van Kant star en dood (zie: GS XIX, 51). De zuivere rede is bij Kant een bovenhistorische of metafysische constructie. Hiertegenover plaatst Dilthey de ‘historische rede’, waarvan de regels tot het verwerven van kennis door de tijd heen veranderen. In de Einleitung in die Geisteswissenschaften. Versuch einer Grundlegung für das Studium der Gesellschaft und der Geschichte (1883) bakent Dilthey de geesteswetenschappen af ten opzichte van de natuurwetenschappen. Twee uitspraken geven duidelijk aan wat de kern van Diltheys visie in dezen is: ‘Die Natur erklären wir, das Seelenleben verstehen wir’ (GS V, 144) en ‘Nur was der Geist geschaffen hat, versteht er’ (GS VII, 148). Alle wetenschappen hebben hun basis in de ervaring, maar de ervaring binnen de natuurwetenschappen heeft een ander karakter dan het ervaringsbegrip van de geesteswetenschappen. Bij de eerste gaat het om fysische objecten die verklaard dienen te worden, bij de tweede zijn het geestelijke objecten die aan een proces van verstaan of begrijpen worden onderworpen. Dilthey is in de Der Aufbau der geschichtlichen Welt in der Geisteswissenschaften (1907-1910) stellig ten aanzien van het gebied dat de geesteswetenschappen bestrijken: ‘Een wetenschap behoort slechts tot de geesteswetenschappen wanneer haar object ons toegankelijk wordt door de houding die in de samenhang van leven, uitdrukking en begrijpen gefundeerd is’ (Dilthey 1994, 133). De grondstructuur van het menselijk leven bestaat uit de samenhang van deze drie elementen: ‘Zo is overal de samenhang van beleven, uitdrukking en begrijpen de specifieke methode waardoor de mensheid als geesteswetenschappelijk object aan ons verschijnt. De geesteswetenschappen zijn dus gefundeerd in deze samenhang van beleving, 34
Page 1 and 2: EEN VIRTUELE MASSAGE VAN HET VERLED
Page 3 and 4: Nawoord 125 Lijst van gebruikte afk
Page 5 and 6: Inleiding ‘Geschiedenis schrijven
Page 7 and 8: vraagstelling raakt zowel de episte
Page 9 and 10: waarbij het begrip ‘medium’ een
Page 11 and 12: Hoofdstuk 1 Representatiecrisis bin
Page 13 and 14: Volgens Goldstein is historische ke
Page 15 and 16: aan op anachronistische wijze het v
Page 17 and 18: inzicht omgevormd kan worden (Bacon
Page 19 and 20: kan iedere uitspraak worden gerelat
Page 21 and 22: tekenopvatting genoemd. De nadruk w
Page 23 and 24: 1.3.1 De historische ervaring De Ne
Page 25 and 26: van het verleden levert geen harde
Page 27 and 28: speelt de verbeelding een grotere r
Page 29 and 30: 1.3.3 Schriftuur Na de bespreking v
Page 31 and 32: eerste vraag laat zich beantwoorden
Page 33: Hoofdstuk 2 Media en wereldbeeld Na
Page 37 and 38: onder het oordeel waar of vals, maa
Page 39 and 40: 2.2 De wereld van de taal Vanaf ong
Page 41 and 42: van Heidegger is dat filosoferen al
Page 43 and 44: 2.2.2 Het gesprek dat wij zijn Het
Page 45 and 46: können’ (Habermas 1970, 83). Gad
Page 47 and 48: Gadamer zou Derrida van een Vorgrif
Page 49 and 50: ‘benaming’ van het zijn bij Hei
Page 51 and 52: Death op McLuhan-achtige wijze dat
Page 53 and 54: geschreven woord. Anders dan het ge
Page 55 and 56: verhulling van de geheugenfunctie g
Page 57 and 58: Hoofdstuk 3 Digitalisering van het
Page 59 and 60: would be easier to judge or evaluat
Page 61 and 62: ervaring van een medium zou je kunn
Page 63 and 64: De probleemstelling van dit interme
Page 65 and 66: naslagwerken zoals encyclopedieën
Page 67 and 68: van historische kennis op hyperteks
Page 69 and 70: Beginnen te spreken is altijd een i
Page 71 and 72: intertekstualiteit, waarbij alles m
Page 73 and 74: 3.2 Virtual reality en simulatie Cy
Page 75 and 76: een andere plaats dan het lichaam a
Page 77 and 78: ealiteit als een mogelijke realitei
Page 79 and 80: Hoofdstuk 4 Kunst en wetenschap Een
Page 81 and 82: met de harde, objectieve realiteit.
Page 83 and 84: Digital Era spreekt De Mul van een
Page 85 and 86:
unterschieden werden.’(ibidem, 29
Page 87 and 88:
Kant verstaat onder transcendentaal
Page 89 and 90:
analyse van de ideeën komen we op
Page 91 and 92:
Aan de verruimtelijking en vertijde
Page 93 and 94:
de uitkomst van een scheppende blik
Page 95 and 96:
4.3 Ver-dacht verleden De mogelijkh
Page 97 and 98:
alien, uncanny. Within this ‘cons
Page 99 and 100:
de schriftuur kan de historicus het
Page 101 and 102:
Hoofdstuk 5 Een digitale geschiedsc
Page 103 and 104:
5.1 Multimediaal getuigen Adorno’
Page 105 and 106:
tot haar beschikking om ze uit druk
Page 107 and 108:
technologische innovatie een belang
Page 109 and 110:
Waarom is niet geheel duidelijk, ma
Page 111 and 112:
Andere ontstaat een ethische ervari
Page 113 and 114:
5.2.1 De sluitsteen is zoek Voor He
Page 115 and 116:
wel zo’n universeel goed? Er is e
Page 117 and 118:
het oordeelsvermogen dat deze overg
Page 119 and 120:
oneindig is. Aan de ene kant dwingt
Page 121 and 122:
De these van het einde van de gesch
Page 123 and 124:
treedt de gelovige uit deze rituele
Page 125 and 126:
is echt, wanneer zij niet identiek
Page 127 and 128:
met deze problemen om te gaan binne
Page 129 and 130:
Lijst van gebruikte afkortingen Bü
Page 131 and 132:
Bolter, J.D., Writing Space. The Co
Page 133 and 134:
Huizinga, J. Het Aesthetische Besta
Page 135:
Stuy, J., ‘Ironie en heuristiek v
show all

EEN VIRTUELE MASSAGE

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?