EEN VIRTUELE MASSAGE

omslag in de 20 e -eeuwse filosofie als het ware hebben voorbereid. Het begrip
betekenissamenhang speelt een grote rol in de hermeneutiek van Dilthey. De
uitdrukking is steeds een objectivering van de samenhang der belevenissen. Een
ervaring wordt geplaatst in het licht van eerder opgedane ervaringen. Een beleving is
slechts indirect, via de uitdrukking, toegankelijk. Zo komt zij tot het niveau van het
bewustzijn van de belever, en de interpreet is per definitie aangewezen op de
uitdrukking. Nu is Dilthey van mening dat de uitdrukking een rijkere betekenis
articuleert, dan oorspronkelijk in de belevenis aanwezig was. Het medium (de
uitdrukking, of de vorm waarin deze is gegoten) voegt dus iets toe aan de
prereflexieve ervaring of beleving. Nu is ‘iets toevoegen aan een ervaring’ nog niet zo
radicaal als het idee dat het medium zijn inhoud geheel bepaalt zoals bij de Torontoschool
(zie §2.3). De ‘toevoegende’ en ‘scheppende’ componenten sluiten echter
goed aan bij een filosofisch discours dat probeert de digitale
communicatietechnologie te duiden. In de huidige tijd, waarin media een steeds
grotere rol in het maatschappelijke en culturele leven gaan spelen, laten de
implicaties en de reikwijdte van Diltheys filosofie zich nog steeds (of vernieuwd)
gelden.
37