Jacobus Pieter Steyn.pdf - Nelson Mandela Metropolitan University

van die omgewing 59 , het Cuyler op aansienlike skaal geboer. Reeds in 1814 was
hy in besit van 55 perde, 251 beeste, 445 skape, 28 bokke, drie waens en „n
kar. 60 Hy het ook ses Hottentotte en agt slawe in diens gehad. Hierdie plase is
later onderverdeel in Manor Heights en Midvale. Groot gedeeltes van Despatch
beslaan vandag die grondgebied van hierdie twee plase. Die plase Wagendrift,
Manor Heights en Midvale is dus vandag die dorp Despatch. Hierdie drie plase
word hieronder bespreek. (Sien 1.3 en 1.4).
Die Swartkopsvallei het wel die gesogte toestande vir boere gehad, maar
dieselfde was ook waar vir die Xhosas. Laasgenoemde het ook van die weivelde
gebruik gemaak om hulle vee te voer. Die Kaapse owerheid het die gevaar
raakgesien wat nou ontstaan het. Twee gemeenskappe wat dieselfde
grondgebied as weiveld gebruik het, sou tot ʼn konflik lei. Goewerneur Joachim
van Plettenberg het vanaf 1 September 1778 tot 26 November 1778 op ʼn reis
deur die streek gegaan. 61 Van Plettenberg het ʼn mondelingse ooreenkoms met
die Xhosa-hoofmanne aangegaan waarvolgens die Groot Visrivier as ʼn
grensskeiding tussen die Trekboere en die Xhosas sou dien. Die Xhosas het
egter nie die ooreenkoms eerbiedig nie en strooptogte en aanvalle is deur hulle
geloods. In Junie 1779 het die Xhosas ʼn reuse aanval oor die Groot Visrivier
geloods. Massa strooptogte, saakbeskadiging en veediefstaltogte was deel
hiervan. Hierdie aanval het die begin van die Eerste Grensoorlog ingelui. Die
Trekboere was genoodsaak om hulle plase te verlaat. Twee kommando‟s is op
die been gebring waarvan een onder leiding van Pieter Hendrik Ferreira, ʼn boer
van die Sondagsrivier-area, was. Die kommando‟s het die invallers stelselmatig
oor die Groot Visrivier verdryf. 62
59 Cuyler het ook die plaas Brakrivier besit wat 3 000 morg beslaan het.
60 P. M. H. Calitz, Die Stigting en Vroeë Geskiedenis van die Distrik Uitenhage (1804 –
1814), p. 137.
61 J. S. Bergh en J. C. Visagie, The Eastern Cape Frontier Zone 1660 – 1980: A
Cartographic guide to Historical Research, p. 8.
62 P. M. H. Calitz, Die Stigting en Vroeë Geskiedenis van die Distrik Uitenhage (1804 – 1814), pp.
8 – 9.
39