Jacobus Pieter Steyn.pdf - Nelson Mandela Metropolitan University

het uit 56 woonerwe en een openbare erf bestaan. 102 Elke erf het ʼn serwituut
gehad wat gestipuleer het dat geen drank vanaf daardie persele verkoop kon
word nie. 103 Verder, kon geen erf verkoop of bewoon word deur ʼn Sjinees,
Indiër, Naturel of Kaapse Maleier nie. 104 Dit het beteken dat slegs blankes erwe
op Despatch kon koop, aangesien die gedagte dat swart mense erwe in “blanke
areas” kon koop, glad nie aan die orde van die dag was nie. Teen 1938, slegs
tien jaar nadat die eerste erwe verkoop is, was daar 100 inwoners in
Despatch. 105
In November 1940 is nog ʼn grootskaalse ontwikkeling vir Despatch beplan.
“Retief Uitbreiding 2” is onderneem deur mnre. Rudolph Johannes Fourie,
Johannes Christiaan Rabie, Gerhardus Cornelis Fourie en Willem Joseph
Olckers. 106 Die nuwe ontwikkelaars het die nedersetting as ʼn toevlugsoord vir
die Afrikaner bemark. Op die voorblad van Die Oosterlig, 1 Julie 1941, is die
nuwe erwe geadverteer as ʼn idilliese woongebied vir die Afrikaner. 107
Meer en meer mense, die oorgrote meerderheid wit Afrikaanssprekendes, het in
Despatch begin intrek as gevolg van die Groot Depressie. Mense op die
platteland, veral vanaf die Karoo-distrikte, het na die stede verhuis met die hoop
op werk. Die hoë kostes van grond en huise in Port Elizabeth het ook talle
102 Amptelike aansoek gerig aan die Kaaplandse Administrateur van mnr. Du Toit vir die stigting
van die Retief informele nedersetting, 10 Mei 1939.
103 Die Burger, 12 Augustus 2008; Brief aan die Redakteur Nasionale Boekhandel Beperk van R.
A. van der Walt (Stadsklerk), 24 Maart 1958.
104 Bylae B van amptelike aansoek gerig aan die Kaaplandse Administrateur van mnr. Du Toit vir
die stigting van die Retief informele nedersetting, 10 Mei 1939.
105 Die Oosterlig, 20 Julie 1941.
106 Amptelike aansoek gerig aan die Kaaplandse Administrateur van mnre. Pagden en Christian
namens mnre. Rudolph Johannes Fourie, Johannes Christiaan Rabie, Gerhardus Cornelis
Fourie en Willem Joseph Olckers vir die stigting van die informele nedersetting Retief
Uitbreiding 2, 21 November 1940.
107 Die Oosterlig, 1 Julie 1941.
56