Ter Doest & Herne_II. Twee Vlaamse scriptoria, een ... - Cartusiana

Een monnikenwerk. Reconstructie van het middeleeuwse kloosterscriptorium. Case...
Ter Doest hebben verder gezet. Over deze werken, noch over Victorius van Ter Doest
hebben we meer informatie kunnen vinden. Het Monasticon Belge geeft als oorzaak
hiervoor dat de zogezegde auteurs Albéric en Victorius het product zijn van de fantasie
van vervalser Christophe Butkens[235].
Nog volgens de kroniek van Ter Doest zou Walter van Mude (Gautier de Mude), monnik
van Ter Doest, in 1284 een biografie in verzen hebben geschreven van B. Torfinn, de
Vita Torphimi, vel Torphinni[236]. In de eerste editie van zijn Bibliotheca scriptorium
sacri Ordinis cisterciensis vermeldt C. De Visch echter geen naam Gautier de Mude
maar heeft hij het enkel over de Anonymus Thosanus[237].
Tenslotte verwijzen we hier naar de reeds genoemde Jacobus Egidii, die
verantwoordelijk was voor de glossen in de Tragedies van Seneca (Leiden BPL 45A),
en de dichter-monniken van wie we hun dichtwerk bij de typologie der handschriften
(3.3.2) reeds bespraken.
3.4.3. Overige scriptoriumfuncties
Hierover kunnen we kort zijn. Naast het kopiëren van handschriften waren er nog
verschillende andere noodzakelijke functies bij de productie van een handschrift in het
scriptorium. Van deze verluchters, boekbinders en scriptoriumverantwoordelijken is
echter zo goed als niets geweten. We kunnen desondanks Haket beschouwen als
scriptoriumverantwoordelijke bij de inrichting van het scriptorium van Ter Doest
omdat hij als eerste abt verantwoordelijk is het geweest voor de sponsoring van een
aantal boeken door kanunniken van het Sint-Donaaskapittel. Over deze sponsors
hadden we het reeds uitvoerig in de bespreking van het scriptorium van Ter Doest
vóór 1250. Ook de bibliofiele abt Keddekin had duidelijk zijn zegje in het scriptorium,
gezien de afbeelding van zijn wapenschild in handschriften St. 35 en Gs. 49/18.
Er werden vanzelfsprekend ook monniken aangesteld voor de redactie en de scriptio
van administratieve teksten. Naast de oorkonden die op initiatief van Ter Doest
werden geschreven, mogen aldus Prevenier waarschijnlijk ook de
destinatarisoorkonden – op initiatief van de graaf van Vlaanderen aan Ter Doest
gericht – worden toegeschreven aan het scriptorium van Ter Doest. Naast de
oorkonden vermelden we het obituarium van Ter Doest (ca. 1500) als belangrijkste
overgeleverde product uit de administratieve cel van het scriptorium van de abdij.
3.5. Getuigenissen uit het scriptorium van Ter Doest
Page 24 of 71
We legden reeds de nadruk op de anonimiteit van de kopiist in het scriptorium van Ter
Doest. Deze anonimiteit bracht echter ook met zich mee dat er – jammer genoeg –
weinig voelbare getuigenissen zijn overgeleverd die ons iets kunnen leren over de
werkomstandigheden en de motivering voor de scriptoriumactiviteiten. We zijn hier
met andere woorden op zoek naar het kloppend hart van het scriptorium van Ter
http://www.ethesis.net/monnikenwerk/monnikenwerk_deel_2.htm
14/12/2009