Ter Doest & Herne_II. Twee Vlaamse scriptoria, een ... - Cartusiana

Een monnikenwerk. Reconstructie van het middeleeuwse kloosterscriptorium. Case...
zou ons hier echter te ver leiden.
B. Auteurs
Van groot belang voor de reconstructie van het Hernse scriptorium in de Late
Middeleeuwen is de interessante groep auteurs die de Hernse kartuis in de 15 de eeuw
rijk was. Ook deze komen uitgebreid aan bod in de kroniek en in de aanvullingen van
Pede.
“Klein van gestalte maar groot in de letteren (Vir admodum parvae staturae sed
magnae valde litteraturae)” is de mooie beschrijving van auteur Gerard Haghen van
Breda door kroniek schrijver Beeltsens. Na waarschijnlijk eerst in Leuven te hebben
afgestudeerd (1426), legde hij in 1429 zijn professie af in het Kartuizerklooster te
Herne. Vermoedelijk leefde en werkte hij er als kopiist en auteur tot zijn dood in 1465.
Pede vermeldt volgende geschriften van zijn hand: Vita Domini nostri Jesu Christi (in
verzen), De sacro altaris sacramento, Tractatus super Psalmum 67, De religiosorum
professione, De septem horis canonicis, Regulae Carthusiensis stabilatio puerilis,
waarin op een breedvoerige wijze tegen een theologieprofessor wordt betoogd dat de
Kartuizers statuten maar geen regel hebben en ten slotte Beati misericordes, een
compilatie van bijbel- en kerkvaderteksten betreffende de “misericordia”[320]. Deze
laatste tekst is nog steeds bewaard in de versie van de autograaf van Gerard Haghen,
Brussel KB 21852.[321]
De Aalstenaar Laurens van Musschezele (†1477) was vóór zijn intrede ca. 1433 in het
Kartuizerklooster te Herne rector van de kapittelscholen in zijn geboortestad geweest.
Hij stond als een begaafde spraakkunstenaar aangeschreven. Tussen 1437-1445 was
hij prior[322] van Herne alwaar hij als vicaris in 1477 overleed. Uit een getuigenis van
kopiist Joducus van der Cleynen over de indrukwekkende celbezoeken van Laurens
van Musschezele blijkt zijn grote invloed en spirituele uitstraling over de Hernse
monniken[323]. Ook buiten het klooster was hij een zeer gezocht raadgever en
geestelijk vader, onder meer voor Margareta van York.
Page 46 of 71
Zijn voornaamste werk is het traktaat De parvulo et agno, ontstaan uit de devote
oefeningen die in het koorofficie werden gehouden. Du Moustier omschrijft het als een
moeilijk voorschrift voor de dagelijkse koorzang. Het is bewaard in Brussel KB 5628-
37, mogelijk een autograaf, en in de Grande Chartreuse, n° D. I, 1020.[324] Verder
schreef L. van Musschezele nog: De amore silentii et solitudinis, een geliefd
kartuizeronderwerp, De Divinis horis[325], een weinig originele compilatie van
Cisterciënzerlegenden om de monniken tot meer devotie in het koor aan te zetten, De
rosasea corona en Tractatus de sertulo seu rosariolo Domini nostri Jesu Christi[326].
Van Musschezeles opvolger als prior, Hendrik van Loen (†1481), was eveneens
bedrijvig als auteur. Reeds vóór zijn intrede had hij een opmerkelijke carrière te
Leuven achter de rug. Hij behaalde als één van de eersten aan de pas in zijn
http://www.ethesis.net/monnikenwerk/monnikenwerk_deel_2.htm
14/12/2009