Ter Doest & Herne_II. Twee Vlaamse scriptoria, een ... - Cartusiana
Ter Doest & Herne_II. Twee Vlaamse scriptoria, een ... - Cartusiana
Ter Doest & Herne_II. Twee Vlaamse scriptoria, een ... - Cartusiana
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Een monnikenwerk. Reconstructie van het middeleeuwse kloosterscriptorium. Case...<br />
Gregorius’ Dialogen (in KB 1805-08), bewerkingen van de vertaling van de Actus<br />
Apostolorum en de Oudtestamentische perikopen (KB 2849-51) en enkele<br />
aanvullingen op de vertaling van de Cantica Canticorum (Parijs BM 920). Van zijn<br />
andere Middelnederlandse vertalingen is merkwaardig genoeg g<strong>een</strong> spoor gevonden in<br />
de overgeleverde Hernse handschriften. Een gebrek aan interesse van zijn<br />
medebroeders voor het werk van de Bijbelvertaler mogen we uitsluiten. Er werden<br />
immers wel degelijk vertalingen van hem gekopieerd in <strong>Herne</strong>. Eerder menen we hier<br />
dat verschillende Hernse producten met het werk van de Bijbelvertaler ofwel verloren<br />
zijn, ofwel terechtkwamen in <strong>een</strong> andere instelling of bij privé-eigenaars. Deze<br />
denkpiste moet echter nog verder onderzocht worden. De vertalingen kunnen ons wel<br />
<strong>een</strong> beeld geven van de belangstelling van de Hernse kartuizers of opdrachtgevers<br />
(cfr. Jan Taye en Lodewijc Thonis) voor specifieke teksten.<br />
Behalve de Historiebijbel (<strong>een</strong> vertaling naar de Vulgata en de Historia Scholastica van<br />
de Parijse theoloog Petrus Comestor, †1178) die hij aan het begin van de zestiger<br />
jaren van de veertiende eeuw voltooide en waaraan hij zijn pseudoniem te danken<br />
heeft, vertaalde hij nog vijftien andere teksten. Vier vertalingen bevatten één of meer<br />
bijbelboeken: <strong>een</strong> Evangeliënharmonie met de Handelingen der Apostelen, de profeten<br />
(Jesaja, Jeremia, Klaagliederen en Ezechiël), de zogenoemde didactische boeken uit<br />
het Oude Testament (<strong>een</strong> bewerking van de boeken Spreuken, Prediker, Hooglied,<br />
Wijsheid en Jesus Sirach uit de Vulgata) en de psalmen. De overige elf vertalingen zijn<br />
van uit<strong>een</strong>lopende werken als de verzameling heiligenlevens (Legenda aurea) van<br />
dominicaan Jacobus de Voragine (†1298), de Regula Benedicti en verschillende<br />
werken van de Gregorius, Cassianus, theoloog Bonaventura (†1274) en Bernardus<br />
[303].<br />
Ten slotte zijn er nog twee overgeleverde Latijnse handschriften met eigendomsmerk<br />
van <strong>Herne</strong> die dateren uit de tweede helft van de 14 de eeuw maar die niet met<strong>een</strong> in<br />
verband te brengen zijn met de genoemde producenten van Middelnederlandse<br />
teksten. Het eerste is bewaard in Antwerpen SB B. 417 en bevat het Liber miraculorum<br />
Beatea Virginis Mariae, de Legenda Sancti Hugonis over St.-Hugo, bisschop van Lincoln<br />
(†1200) en <strong>een</strong> rijmtekst over Maria (Rigma in laudes B.V. Mariae)[304]. Een tweede<br />
anonieme getuige van de Hernse scriptoriumactiviteiten stamt uit het einde van de<br />
14 de eeuw. Het is bewaard in Brussel KB 4929-32 en bevat onder meer De divinis<br />
moribus, <strong>een</strong> traktaat van Thomas van Aquino en <strong>een</strong> tekst over Gregorius van<br />
Nazianze (†390), bisschop van Contstantinopel[305].<br />
Na deze noodzakelijk opsomminging maken we in wat volgt enkele vaststellingen<br />
betreffende de producenten en de typologie van hun producten.<br />
B. Samenvatting<br />
Page 42 of 71<br />
De groep producenten uit het veertiende-eeuws scriptorium werden hierboven<br />
omschreven als <strong>een</strong> georganiseerd werkcollectief gespecialiseerd in<br />
http://www.ethesis.net/monnikenwerk/monnikenwerk_deel_2.htm<br />
14/12/2009
Change language