TUE Matrix - Technische Universiteit Eindhoven

1 0
IN gESPREK
De vraag is of de Nederlandse politiek kennis en innovatie nu
werkelijk prioriteit zal geven. Rinnooy Kan is er optimistisch
over. In de verkiezingsprogramma’s is te zien dat kennis positieve
aandacht krijgt en wordt gevrijwaard van bezuinigingen
– dat geldt voor weinig andere beleidsterreinen. Sommige
partijen maken er zelfs substantieel meer geld voor vrij. Bij de
start van het Innovatieplatform echter, was het geld al verdeeld.
Rinnooy Kan: ‘Er wordt nu haast gemaakt met KIA zodat onze
ambities en wensen bij de kabinetsonderhandelingen worden
meegenomen.’ Het Innovatieplatform heeft in het verleden
grote ambities geformuleerd die vervolgens moeilijk haalbaar
zijn. De KIA-coalitie doet dit nu ook weer. De vraag is waarom
de initiatiefnemers ervoor kiezen doelen te stellen die hoogstwaarschijnlijk
niet wordt gerealiseerd. ‘Het gaat zoals bij elke
politieke lobby. Je zoekt op de eerste plaats je bondgenoten,
zo breed en sterk mogelijk. Je schrijft een inhoudelijk verhaal
dat te meten is en waar iedereen in de coalitie zijn handtekening
onder zet. Vervolgens moet je in de politiek bondgenoten
zoeken. En dan is het toch een beetje op hoop van zegen.
Desalniettemin staan de sterren op dit moment redelijk goed.’
Top-5
‘Het verschil met het Innovatieplatform is dat bij KIA op de eerste
plaats de toonzetting van het verhaal beter is: we vragen
niet alleen, we hebben ook iets te bieden. Daarbij wordt de ur-
M A T R i X / 3 / 2 0 1 0
RINNOOy KAN: ‘De urgentie van de kennisambitie
wordt nu heftiger beleefd in Nederland.’
gentie van de kennisambitie heftiger beleefd in Nederland.’
De top-5 waar het Innovatieplatform naartoe wil, is onder het
Innovatieplatform juist verder buiten bereik gekomen. Rinnooy
Kan is hier niet zo verbaasd over.
‘Wanneer je wat langer rondloopt in deze wereld, dan zie je wel
meer initiatieven die maar half worden gerealiseerd. Bovendien
is het een sluipend proces geweest, dat al in het midden van de
jaren negentig is ingezet. Helaas is pas in 2006 gebleken hoe
Nederland er werkelijk voorstaat. Toen werden nieuwe cijfers op
een rijtje gezet en bleek dat Nederland een achterstand heeft
opgelopen. De tijd was te kort om deze trend opnieuw om te
buigen. Het is zaak ervan te leren en door te gaan.
Voor mij is de belangrijkste les die we geleerd hebben van het
Innovatieplatform, dat je bij zo’n initiatief moet nadenken over
de afstand tussen het platform en het feitelijke beleid. De betrokkenheid
van het platform bij de verdeling van de middelen
was heel beperkt. Daarom is het verstandig een apart gezelschap
te belasten met het voorbereiden van beleid.’
De ambitie van de KIA-coalitie is dat Nederland in 2020 op
de innovatierankings ergens tussen de landen als de VS en
Zwitserland staat. Wat zijn de gevolgen voor Nederland?
Rinnooy Kan: ‘We worden er gelukkiger en welvarender door.
Vooral dat laatste zie je duidelijk bij de succesvolle landen. Er
loopt een rechtstreekse lijn van succesvol kennis- en innovatiebeleid
naar additionele economische groei.
Het blijkt dat een bloeiende economie zich in belangrijker mate
laat organiseren. Er is zoiets als goed beleid, en er is slecht
beleid. Goed beleid heeft er in Nederland toe geleid dat we
sinds de jaren tachtig economisch een enorme sprong voorwaarts
hebben gemaakt. Slecht beleid leidt tot situaties als in
Griekenland en Zimbabwe. De landen in de top-5 zijn voor ons
voorbeelden van goed beleid. We kunnen van deze landen leren
hoe je op nationaal niveau prioriteiten stelt. We willen generiek
beleid, en daarbij willen we scherpe keuzes maken voor kansrijke
bedrijfstakken. Toch is het is ook geluk hebben. Finland
heeft ongetwijfeld fantastisch beleid gevoerd, maar het heeft
toevallig ook Nokia binnen haar grenzen.’
Verstandig kiezen
‘Op het gebied van innovatiebeleid heb ik de afgelopen jaren
geleerd dat we verstandig moeten kiezen. Dat gebeurt niet alleen
in Den Haag. Het is ook nodig anderen te betrekken en vanuit
het land voorstellen te krijgen, zodat inzicht ontstaat in wat
de private sector samen met de publieke sector voor elkaar kan
krijgen. Die samenwerking zou de overheid vervolgens moeten
stimuleren. Daar zijn al veel goede voorbeelden van, bijvoorbeeld
rond Wageningen waar allerlei organisaties die zich bezighouden
met voedsel, goed samenwerken. Het gaat ook goed in
water, de chemie, de bloemen. Overigens brengt een voorzitter
van een commissie geen innovatie tot stand. Hij kan alleen maar
de omstandigheden zo beïnvloeden dat de grootste kans op vernieuwing
ontstaat. Je maakt het zo gemakkelijk en aantrekkelijk
mogelijk. En vervolgens hoop je er het beste van.’