een toekomst voor kloosters - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

08 |
leeswijzer
Een toekomst voor kloosters is in eerste instantie bedoeld voor
rijksmonumenten, maar is ook te gebruiken voor gemeentelijke
en provinciale monumenten en kloosters die geen
beschermde status hebben.
Deze brochure besteedt summier aandacht aan de herbestemming
van de kerk bij het klooster. U kunt hierover
veel meer lezen in Een toekomst voor kerken. De informatie en
voorbeelden in die brochure gelden ook voor kloosterkerken
en -kapellen.
In deze brochure spreken we kortheidshalve meestal over
‘kloosters’. In werkelijkheid gaat het vaak om een kloostercomplex
met meerdere gebouwen en bijgebouwen, een
tuin en agrarische gronden.
Kloosters worden naar hun organisatie of functie ook wel
broederhuis, abdij, canonie, priorij of seminarie genoemd.
De gebouwen vertonen belangrijke onderlinge verwantschap.
Wat in deze brochure over ‘kloosters’ te berde wordt
gebracht, geldt voor al deze gebouwen.
In de literatuur en het spraakgebruik over kloosters worden
dikwijls termen gebruikt die afkomstig zijn uit het Latijn.
Bijvoorbeeld refectorium voor eetzaal en dormitorium voor
slaapzaal. Waar mogelijk is in deze brochure de Nederlandse
term gebruikt.
Een klooster is altijd meer dan een groep gebouwen. Zo kunnen ook tuinen
en landerijen er deel van uitmaken. Klooster Sint Josephsberg te Megen.
Rechterpagina: De Binckhof, het voormalige Jezuïetenklooster Mariëndaal in
Velp (bij Grave), is in 2009 verbouwd tot een luxe zorghotel met 34 kamers,
huurappartementen en een afdeling voor dementerenden. Een functie die
ruimtelijk uitstekend in de structuur van het klooster inpasbaar is.
Wanneer voor een nieuwe functie een uitbreiding nodig is, wordt in het ene
geval gekozen voor nieuwbouw die zich in schaal, materiaal en kleur voegt
naar het bestaande (zonder overigens een kopie te zijn). In het andere geval
onderscheidt de uitbreiding zich juist door contrast. Kloosterhotel Zin, Vught.