een toekomst voor kloosters - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

vroegste periode en middeleeuwen
Al in de derde en vierde eeuw ontstonden vormen van kloosterlijk leven. In de woestijnen van Egypte, Libië en Syrië trokken mensen zich om
levensbeschouwelijke redenen terug. Aanvankelijk als kluizenaar, later ook georganiseerd in groepen. Men trachtte in afzondering, soberheid en
stilte te leven en zodoende ruimte te scheppen voor concentratie en gebed. Deze ascetische levensstijl vond vervolgens verspreiding in Europa.
De eerste grote bloeiperiode van kloosterbouw in Nederland ontstond in de middeleeuwen. De abdij van Egmond is de oudste van ons land en
werd gesticht in de late tiende eeuw. Het klooster was niet alleen een religieus centrum, er werd ook kennis en cultuur bewaard en doorgegeven.
Ook praktische werkzaamheden werden ter hand genomen zoals landontginning, verpleging van zieken, onderdak aan reizigers.
Links: Maquette van het voormalige klooster Bloemkamp (Friesland). Om de pandhof liggen, met de klok mee: links de kloosterkerk, dan de eetzaal met op de verdieping de
slaapzaal van de monniken, rechts een uitgebouwde vleugel voor de zieken en op de voorgrond de vleugel voor de lekenbroeders. De monniken konden vanuit de slaapzaal
direct de kerk in voor de nachtelijke diensten. In de kerk zaten de lekenbroeders en monniken gescheiden. Achter de kloosterkerk de begraafplaats.
Onder: Het klooster als centrum van geleerdheid. In een middeleeuws klooster, schoolplaat van J.H. Isings uit 1930. Vergeleken met een eerdere plaat uit 1911 is deze wat
‘katholieker’: het Mariabeeld tegen de zuil en het kruisbeeld boven de deur stonden nog niet op de oudere versie. Mogelijk was de ‘gekuiste’ versie bedoeld voor het
protestantse onderwijs.
Pag. 18 boven: In de middeleeuwen vormde de binnenstad van Middelburg een groot religieus centrum. De abdij werd in het begin van de Tweede Wereldoorlog zwaar
gebombardeerd en nadien hersteld. Sinds 1972 is er onder meer het Zeeuws Museum in gevestigd. De nieuwe ingang uit 2007 is verdiept aangelegd uit respect voor de
hoge beeldkwaliteit van het Abdijplein.
Pag. 18 onder: De bloeiperiode in de tweede helft van de negentiende eeuw bracht op veel plaatsen imposante kloostercomplexen voort. In 1886 vestigden de Zusters van
het Allerheiligste Hart van Jezus zich in Moerdijk. Hun moederhuis werd in 1944 door oorlogsgeweld verwoest.
Pag. 19: Gebouwd in Heerlen, in de stijl van het Nieuwe Bouwen, doet dit retraitehuis voor meisjes en vrouwen uit 1932 niet direct aan een religieus gebouw denken. Vanaf
1968 huisvestte het de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat en nu is het in gebruik bij een aantal ondernemers.