10 09 15 De ethiek van Dag Hammarskjold vert M Papma

More documents

Recommendations

Info

van werkelijk verenigde naties.’ Dezelfde toespraak geeft een helder verschil aan tussen de taak van geloofsgemeenschappen en de taak van de Verenigde Naties, hen als niet concurrerend ervarend maar als elkaar aanvullende instituten: ‘De kerken zijn wachters van en woordvoerders van de diepste geloven en de meest verheven dromen van mensen. Aan de andere kant is de Verenigde Naties een organisatie voor voortdurende diplomatieke onderhandelingen over concrete politieke issues, tevens zorgend voor de internationale administratieve activiteiten op economische en sociale gebieden. Toch, ondanks alle verschillen in karakter en verantwoordelijkheid, hebben de kerken en de Verenigde Naties een gezamenlijk doel en een actieveld waarin zij naast elkaar werken.’ Het gezamenlijke doel en het gedeelde actieveld in dezelfde passage is gedefinieerd door een verwijzing naar het antwoord dat Hammarskjöld had gegeven aan een jongere van 16 die vroeg of er geen verwijzing naar God was in het handvest van de Verenigde Naties. ‘In mijn antwoord wees ik hem op de preambule van het handvest waarin de Verenigde Naties uitdrukken ‘geloof in de waardigheid en waarde van de menselijke persoon’ en zichzelf beloven “om tolerant te zijn en samen te leven in vrede met elkaar als goede buren.” Ik was er zeker van dat hij hier een uitdrukking zag van hetgeen, in zijn geloof, werd gezien als de wil van God: dat we onze buren lief moeten hebben zoals onszelf. Hij kon niet een document verwachten dat zou moeten dienen als de basis voor wereldsamenwerking om verder te gaan in de richting die hij in gedachte had. De Verenigde Naties moeten alle geloofsovertuigingen en gedragingen van al haar lidstaten erkennen en respecteren.’ De conclusie die aan het meest gerespecteerde orgaan van de christelijke kerken werd gepresenteerd als zo ruim mogelijk was: ‘De Verenigde Naties blijft buiten – noodzakelijkerwijs buiten – alle overtuigingen maar het is desondanks een instrument van geloof. Op die manier is het geïnspireerd op hetgeen bindt, niet door hetgeen de grote religies in de wereld verdeelt.’ Vertolkers met een wetenschappelijke opleiding op het gebied van de geschiedenis van filosofie en theologie hebben zeer verschillende beoordelingen gegeven van Dag Hammarskjölds begrip van de christelijke traditie. De vroegere professor van Lund en bisschop van Strängnäs, Gustaf Aulén, diep geworteld in de spiritualiteit van de lutherse kerk 29
van Zweden die Hammarskjöld in zijn ‘Dit geloof ik’-toespraak omarmt als de erfenis waaraan hij trouw wil blijven, neigt ernaar in zijn grondige interpretatie van Vägmärken (Dag Hammarskjölds bitbok. Tvivel och tro i ‘Vägmärken’, 1970) de geldigheid van Hammarskjölds eigen beoordeling te bevestigen en vindt dat zijn algemene theologische ideeën consistent zijn met de heersende lutherse (Zweedse) spiritualiteit. Aan de andere kant beweert Henry van Dusen in zijn studie Dag Hammarskjöld – de staatsman gepubliceerd in 1967, dat Hammarskjölds opvatting van de christelijke traditie opvallend onorthodox was en bijna geen enkel kenmerk van werkelijke invloed van de spirituele erfenis bevatte waaraan hij loyaal wilde zijn. Mij lijkt Auléns beoordeling plausibeler dan die van Van Dusen. ‘Orthodox’ behoort tot de meest tegengestelde termen die in theologische verhandelingen circuleren. De geldigheid van oordelen over de veronderstelde mate van orthodoxie van theologische uitspraken is duidelijk afhankelijk van hoe de term gedefinieerd is evenals de ideologische context waarbinnen deze plaatsvindt. Voor Van Dusen is ‘onthodox’ zijn een meer prijzenswaardige houding in religieuze zaken, eenvoudigweg omdat de contrasterende term ‘orthodox’ populair is, maar deze wordt nogal eng en oppervlakkig geassocieerd met de letterlijke weergave van geautoriseerde overtuigingen en dogmatische uitspraken. Toegegeven, dergelijke uitspraken komen bijna niet voor in Vägmärken en in Hammarskjölds publieke toespraken, maar dat betekent niet dat de vertolker vrij is om verreikende conclusies op basis van stilzwijgen te trekken. Alleen in de context waar de afwezigheid van ‘orthodoxe’ uitspraken opvallend zijn kan de lezer een goede reden hebben om deze te missen. Ik kan nauwelijks zien dat het redelijk is om bezig te zijn met Hammarskjölds werk alsof ze in een dergelijk verband zouden horen. Mij lijkt het redelijker om te verwachten dat de schrijver van dergelijke werken graag het herhalen van dogmatische formules wil voorkomen. Zover ik kan zien is Hammarskjöld, in zijn opvatting over de centrale elementen van de christelijke traditie, zo orthodox als een ieder terecht zou wensen. Een passage van 30
Page 1 and 2: De ethiek van Dag Hammarskjöld
Page 3 and 4: De ethiek van Dag Hammerskjöld Met
Page 5 and 6: Voorwoord De Dag-Hammarskjöld-stic
Page 7 and 8: De Noodzaak van Rechtsorde in Inter
Page 9 and 10: Een andere uitdaging is armoede. Mi
Page 11 and 12: De Verenigde Naties zijn vaak bekri
Page 13 and 14: Artikel 99 werd door de opstellers
Page 15 and 16: De enige manier om dergelijke kriti
Page 17 and 18: Wat de Organisatie nodig heeft zijn
Page 19 and 20: Politiek, Moraliteit en Religie - d
Page 21 and 22: Echter, wat onbetwist leek is dat a
Page 23 and 24: gedurende de termijn van mijn ambts
Page 25 and 26: met de reputatie van het hebben van
Page 27 and 28: uitmuntend intellectueel, met een w
Page 29: Hammarskjöld noemt de beslissende
Page 33 and 34: Deze passage laat duidelijk zien da
Page 35 and 36: (Ik herinner mij nog steeds een ter
Page 37 and 38: 3. Het principe van gelijke waardig
Page 39 and 40: Dag Hammarskjölds zeitgemäße Bet
Page 41 and 42: in de Algemene Vergadering van de V
Page 43 and 44: ..de internationale ambtenaar kan n
Page 45 and 46: in zijn persoonlijke geloof belicha
Page 47 and 48: Verwijzingen Falkman, Kaj (ed.) (20

10 09 15 De ethiek van Dag Hammarskjold vert M Papma

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?