10 09 15 De ethiek van Dag Hammarskjold vert M Papma

Deze passage laat duidelijk zien dat Aulén gelijk heeft als hij een parallel trekt met
Martin Luthers definitie van zonde als incurvatio in se, het zich klein maken van de
mens. Luther is niet bij de autoriteiten waaraan Hammarskjöld refereert in Vägmärken.
Om precies te zijn is er ook geen teken dat Hammarskjöld hem ooit las.
Desalniettemin is zijn spirituele aanwezigheid onmiskenbar in centrale passages waar
Hammarskjöld bezig is met basiselementen van de christelijke traditie. De echo van
Luthers paradoxale begrip van libertas christiana als onvoorwaardelijke vrijheid en
onvoorwaardelijke dienst kan tegelijkertijd moeilijk worden genegeerd.
Hammarskjölds diep gevoelde persoonlijke begrip voor de rol van de ambtenaar als
een roeping achter wie God de onzichtbare auteur/werkgever is, zou niet mogelijk zijn
geweest zonder Luthers revolutionaire vervanging van de middeleeuwse term vocation
met het Duitse beruf. Roeping was een beperkte technische term, exclusief gebruikt
als een label voor religiosi – dat betekent priesters van religieuze orders – om hun
status als verschillend van de laici te definiëren – dat wil zeggen van alle andere
burgers die in het dagelijkse leven wereldse leven staan. Voor Luther, heeft Beruf
precies de tegenovergestelde functie; het is bedoeld om zeer verschillende beroepen en
alle menselijke inspanningen om de levensomstandigheden in deze wereld te
verbeteren, hen aanduidend als larvi dei – dat betekent, als maskers van sociale rollen,
waarachter God zijn creërende Voorzienigheid verstopt. Dag Hammarskjölds
opvatting over zijn rol als ambtenaar van de mondiale menselijke gemeenschap, met
alleen God als zijn opdrachtgever waaraan hij rekenschap verschuldigd is, zou
nauwelijks een optie zou zijn geweest zonder ‘Luthers doctrine over roeping’, zoals
een hedendaagse Zweedse theoloog etiketteerde (Gustaf Wingren, Luthers lära om
kallelsen, 1942).
In zijn vertolking van Vägmärken, maakt Aulén ook een parallel met Søren
Kierkegaard (1813-55) en Dietrich Bonhoeffer (1906-45). De eerste voegt niet veel toe
aan de opvatting van Hammarskjöld, gewoon omdat het proces van, om met
Hammarskjölds woorden te spreken, onderhandelingen met hemzelf en God, in
32