pdf-version - E-thesis

De Theatrale Cyborg
entiteit die voortdurend ‘in-between’ verschillende stadia is. Becoming heeft zo dan ook te maken
met het deconstrueren van de macht van de meerderheid: “These patterns of becoming can be
visualized alternatively as sequential modes of affirmative deconstruction of the dominant
subject-position (masculine/white/heterosexual/speaking a standard language/propertyowning/urbanized)
or else, as stepping stones to a complex and open-ended process of depersonalization
of the subject” (Braidotti: 2002:119). Het idee van becoming gaat over het
opengooien van de grenzen tussen man, vrouw, dier en machine en zo het creëren van ruimte
voor beweging en creativiteit “becomings are creative work-in-progress processes (idem: 116).
De processen van becoming met betrekking tot het technologische lichaam zijn in de huidige
samenleving volgens Braidotti al aanwezig. De vertegenwoordigers van deze processen worden
echter niet op een positieve wijze geïnterpreteerd, omdat we als samenleving nog altijd gewend
zijn te denken vanuit traditionele, representatieve kaders. Braidotti noemt deze voorbodes van het
gedifferentieerde subject, in navolging van Donna Haraway, de nieuwe monsters van de
technologische samenleving (idem: 181).
Het monstrueuze is datgene wat afwijkt van de norm. Datgene dat abnormaal is, vreemd of eng.
Vanuit het traditionele, modernistische interpretatiekader wordt het monster dan ook gezien als
een negatief verschijnsel. Braidotti pleit er echter voor om het monstrueuze te interpreteren als
een positief gegeven. Het monstrueuze is namelijk altijd een combinatie van verschillende stadia
en representaties in één entiteit waardoor het niet in één kader past. Monsters zijn zo in de visie
van Braidotti: “’metamorphic creatures who fulfill a kaleidoscopic mirror-function and make us
aware of the mutations that we are living through in these post-nuclear, post-industrial, postmodern,
post-human days’ (idem:2002:201). Het monstrueuze laat zich niet vanuit de traditionele
kaders interpreteren en is zo een verzet tegen de onderdrukkende macht van de meerderheid.
Tegelijkertijd laat het monsterlijke de mogelijkheden zien die open liggen voor iedereen, mits je
bereid bent de vertrouwde, traditionele kaders op te geven. Verwijzend naar Donna Haraway die
in haar beroemde cybermanifest 21 ook spreekt over monsters stelt Braidotti: “techno-monsters
contain enthralling promises of possible re-embodiment and actualized differences. Multiple,
heterogeneous, uncivilized, they show the way to multiple virtual possibilities’ (idem 243). 22
Naast het aspect van becoming is er nog een tweede aspect dat voor Braidotti van groot belang is
voor een nieuw interpretatiekader met betrekking tot het technologische lichaam. Dit is het idee
van sustainability, ofwel houdbaarheid. Braidotti bedoelt hiermee dat we het technologische
lichaam, ondanks het feit dat het een dynamisch, complex en voor een belangrijk deel virtueel
gegeven is, moeten erkennen als een entiteit die een zekere spatio-temporele basis kent en dus
materieel is: ‘Becoming-cyborgs may be virtual, but is nonetheless socially enacted, materially
grounded – embodied and embedded, to the end, enfleshed’ (Braidotti:2002:240).
paradox van het differentiedenken en voorkomt dat de theorie van Braidotti vervalt in nihilisme. Later in dit hoofdstuk,
bij het bespreken van Braidotti’s idee van sustainability, kom ik hier op terug.
21 Haraway, D., ‘Cyborg manifesto: Science, Technology and Socials-Feminism in the late Twentieth Century’. Onder
andere gepubliceert in: Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature (New York; Routledge, 1991,
pp.149-181)
22 Braidotti ziet deze cybermonsters onder andere gerealiseerd in de horror en sciencefiction literatuur en cinema
“contemporary horror and sciencefiction literature and film show an exacerbated version of anxiety in the form of the
‘otherness within’; the monster dwells in your embodied self and it may burst out any minute into unexpected and
definitely unwanted mutations” (Braidotti:2002:201). Slechts een enkele maal verwijst Braidotti naar het theater als
plek waar deze monsters zich manifesteren. Gezien de ontwikkeling van het theatrale lichaam zoals ik die in het tweede
hoofdstuk uiteengezet heb, denk ik dat juist het theater in staat is het technologische lichaam te verbeelden als een
gedifferentieerde entiteit. Bij de analyse van de performance Philoctetes: fortify my arms aan het eind van dit
onderzoek kom ik hier op terug.
37