pdf-version - E-thesis

De Theatrale Cyborg
hierdoor ervaarbaar. De werkelijkheid van de theatrale situatie maakt zo dat het lichaam in de
multitechnologische performance geen vrijblijvend gegeven is.
De bovenstaande punten laten zien dat de multitechnologische performance op verschillende
manieren de differentie kan affirmeren, zonder daarbij het gevoel van ethisch bewustzijn uit het
oog te verliezen. Dit wil echter niet zeggen dat ieder lichaam in de multitechnologische
performance geïnterpreteerd kan worden als een orgaanloos lichaam in worden. Integendeel:
“Too often, performance practices that have sought to reclaim the body without denying
technology have succeeded only in making the body docile for its task in the technological age”
(Auslander:1992:127). De wijze waarop een afzonderlijke performance zich verhoudt tot het
differentiedenken, is dan ook in de eerste plaats afhankelijk van de intentie van zowel kunstenaar
als toeschouwer.
Vanzelfsprekend zijn er ook performance kunstenaars die het spanningsveld tussen lichaam en
technologie niet zozeer willen problematiseren, maar juist een eenduidige, gesloten visie op het
technologische lichaam willen verbeelden. Een voorbeeld hiervan is de al eerder aangehaalde
Australische performance kunstenaar Stelarc die het biologische lichaam beschouwt als een
obsoleet gegeven en streeft naar een geheel technologisch lichaam: “Humans embarked on a
extraterrestrial odyssey would find the body’s complexity, softness, and wetness…hard to sustain
(…) The body must be hollowed, hardened, and dehydrated, its inessential innards scooped out so
that it may be a better host for technology” (Dery:1996:162) 24 . Identiteit, perspectief en
identificatie worden door Stelarc dan ook niet expliciet gedeconstrueerd en zijn eigen lichaam
verwijst op het moment van de voorstelling naar een zeker ideaal beeld van de toekomstige
cyborg.
Het feit dat Stelarc er niet op uit is het technologische lichaam zichtbaar te maken als een
orgaanloos lichaam in wording, betekent echter niet dat het theatrale lichaam in zijn performances
een geheel gesloten en coherente entiteit is. Door de performance als uitingsvorm te kiezen heeft
ook hij te maken met het feit dat het fysieke lichaam van de performer altijd zichtbaar blijft naast
het verbeelde personage en juist door zijn lichaam op het toneel direct te verbinden met
verschillende mechanische, digitale en medische technieken worden de beperkingen van dit
fysieke lichaam duidelijk zichtbaar. Ondanks zijn streven het ideaalbeeld van een cyborg te
realiseren, balanceert Stelarc op het moment van zijn performances hierdoor noodgedwongen op
de grens van presentatie en representatie, van realiteit en fictie en slaagt ook hij er niet in geheel
te ontsnappen aan het principe van differentie.
24 Deze visie sluit aan bij de eerder besproken opvatting van het biologische lichaam als een kwetsbaar, zwak en lelijk
gegeven zoals besproken in paragraaf 3.3.3.
45