en Archeologie met beleid. Afwegingskader voor archeologiebeleid in

RAAP-RAPPORT 1701 (herziene eindversie)
bestaande uit twee identieke stenen hamerbijlen
uit de Late Bronstijd of de Vroege IJzertijd te
Noordijk. Deze zijn omstreeks de jaren ‘30 van
de 20e eeuw gevonden door de boer op erve
Groot Hornte te Noordijk.
Romeinse tijd
Omstreeks 12 voor Chr. verschenen de
Romeinen in onze streken. Na tientallen jaren
van veldtochten tegen en schermutselingen
met de Germaanse inwoners in onder andere
Oost-Nederland en het aangrenzende Duitse
gebied, kozen de Romeinen de Rijn als (noor-
delijke) rijksgrens. Vondsten van geïmporteerde
Romeinse voorwerpen duiden op contacten
met het Romeinse rijk. Dergelijke voorwerpen
zijn ook in Neede en Borculo gevonden. Op de
hoge gronden langs de Berkel tussen Zutphen
en de Duitse grens zijn relatief veel nederzet-
tingen en ook begraafplaatsen uit de Romeinse
tijd bekend. Dit is ook het geval in Borculo en
Neede. Op de Hesselinkes bij Borculo is de
plattegrond van een 28 m lange boerderij uit de
Romeinse tijd opgegraven. 36 Verder zijn ook in
Neede nederzettingssporen uit de Late IJzertijd
en Romeinse tijd ontdekt, o.a. bij nieuwbouw
op de Hofmaat en op het Hengeler. Fragmenten
van geïmporteerde glazen armbanden uit de
Late IJzertijd of Romeinse tijd die op de Hesse-
linkes te Borculo en op de Hofmaat in Neede
zijn gevonden, zijn voor Oost-Nederlandse
begrippen relatief zeldzame vondsten. Zeld-
zaam is zeker een Germaans crematiegraf met
een bijzonder rijke bijgift uit de Laat Romeinse
tijd (270-450 na Chr.) dat in een leemgroeve op
de Needse Berg gevonden zou zijn. Indien de
hieronder genoemde vondsten inderdaad uit
een graf op de Needse Berg afkomstig zijn, gaat
het voor zover bekend om een van de rijkste
graven zo niet het rijkste graf uit de Romeinse
36 Hulst & Buisman, 1991.
90
tijd in Oost-Nederland. Het betreft een schaal
van Romeins terra sigillata-aardewerk, een
voetschaaltje van terra nigra(-achtig) aardewerk
en een bronzen Romeins badflesje. In en aan
het eind van de Laat Romeinse tijd trok vermoe-
delijk een groot deel van de bevolking van Oost-
Nederland weg in zuidelijke richting.
Vroege Middeleeuwen
Archeologische en historische aanwijzingen
voor bewoning in de eeuwen na de ineenstor-
ting van het Romeinse Rijk, d.w.z. de eerste
helft van de Vroege Middeleeuwen (450-725
na Chr.), zijn in Oost-Nederland zeer schaars.
Vondsten uit onder andere Zutphen en recen-
telijk uit Didam tonen aan dat Oost-Nederland
niet geheel was verlaten en dat er tenminste in
bepaalde delen sprake was van bewoningscon-
tinuïteit tussen de Romeinse tijd en de Vroege
Middeleeuwen en/of de komst van kolonisten
van elders. Aanwijzingen voor bewoning in de
gemeente Berkelland en het aangrenzende
deel van Zuid-Twente zijn er o.a. in de vorm van
een zogenaamde Merovingische knikwandpot
uit de 6e of 7e eeuw na Chr., gevonden op een
onbekende plaats op de Needse Berg. Deze
vondst duidt mogelijk op de aanwezigheid van
een grafveld. Vlak over de Overijsselse grens
in Diepenheim-Markvelde is eveneens een
mogelijk grafveld bekend. Een nederzetting te
Haaksbergen-Honesch was wellicht reeds in de
Merovingische tijd bewoond. 37
In de loop van de 7e en 8e eeuw breidden de
Saksen hun machtsgebied in zuidelijke richting
uit. Grote delen van Oost-Nederland, waaronder
de Achterhoek en Twente, kwamen binnen hun
politieke invloedssfeer te liggen. Aan het einde
van de 8e eeuw werden de Saksen door Karel
de Grote verslagen en onderworpen en drong
37 Van Es & Verlinde, 1977.