en Archeologie met beleid. Afwegingskader voor archeologiebeleid in

Vrijstellingsbeleid?
Wat is nu voor de Achterhoekse gemeenten vanuit
archeologische, maatschappelijke en economische
optiek een aanvaardbare balans tussen de ontwikkeling
van ruimtelijke ordening en het zorgvuldig
beheer en behoud van het archeologisch erfgoed?
Uitgangspunt moet in ieder geval zijn dat de vrijstelling
alleen geldt voor plangebieden waar alleen archeologische
resten verwacht worden, en niet voor
gebieden waar deze al zijn vastgesteld of waar er
al concrete aanwijzingen voor zijn. Ten tweede verdient
het aanbeveling om de vrijstellingsgrens waaronder
geen archeologisch onderzoek hoeft plaats
te vinden, afhankelijk te stellen van de (verwachte)
dichtheid van archeologische resten, dus uitgezonderd
terreinen waar redelijkerwijs op voorhand
kan worden uitgegaan van de aanwezigheid van
archeologische resten, zoals AMK-terreinen (inclusief
de rijksmonumenten), gemeentelijke monumenten,
oude stads- of dorpskernen en/of rondom bekende
vindplaatsen. Het streven is immers het bodemarchief,
indien mogelijk, ter plekke te behouden en
duurzaam te beschermen (zie tabel 8). 49
Conclusie
Op basis van de verkenningen binnen de 4 pijlers
kan worden geconcludeerd dat het onderzoek zich
moet conformeren aan de beginselen van proportionaliteit
en subsidiariteit (pijler 1). Verder zijn er
grenzen aan de betrouwbaarheidseisen van het on-
derzoek en de minimale omvang van op te sporen
vindplaatstypen (pijler 2). Uit een beperkte evaluatie
van reeds uitgevoerd vooronderzoek in relatie
tot de bekende/verwachte archeologische waarden
binnen de gemeenten in de Regio Achterhoek blijkt
dat aspecten als bekende en verwachte archeologische
waarden dienen te worden meegewogen bij
het vaststellen van een vrijstellingsregime (pijler
3). Uit de laatste pijler 4 blijkt de kwetsbaarheid
van het ondergronds erfgoed in relatie tot agrarische
bodembewerkingen waarbij vastgesteld kan
worden dat een algemene en ongenuanceerde verruiming
van de bestaande ondergrens van 30 cm
in grote gebieden onwenselijk is. 65 Op basis van de
resultaten van onze studie kan het volgende advies
voor vrijstellingsgrenzen worden opgesteld.
Advies
Voor de wettelijk beschermde rijksmonumenten ligt de
bevoegdheid vooralsnog bij de Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed. Voor de rijksmonumenten geldt
dat er geen (bodem)ingrepen zonder vergunning
ex. art. 11 Monumentenwet 1988 zijn toegestaan.
Gemeentelijke monumenten vallen onder de werking
van de erfgoedverordening. Voor de AMK-terreinen
(exclusief de wettelijk beschermde rijksmonumenten)
en de historische stads- en dorpskernen, zoals begrensd
op de gemeentelijke archeologische waardenen
verwachtingskaarten, wordt geadviseerd om de in
Wijzigingsvoorstel
oud nieuw
AMK-terreinen 0 m 2 50 m 2
historische stads- of dorpskernen 30 m 2 50 m 2
hoge verwachting 100 m 2 250 m 2
middelmatige verwachting 100 m 2 1000 m 2
lage verwachting 2500 m 2 5000 m 2
kwartieren, schansen, hoornwerken
en redoutes
0 m 2 0 m 2
liniedijk 100 m 2 100 m 2
historische boerderijlocaties
gemeente Winterswijk
100 m 2 100 m 2
Tabel 8. Wijzigingsvoorstel ondergrenzen archeologisch
vooronderzoek.
de Monumentenwet gestelde ondergrens ten aanzien
van de onderzoeksplicht te verlagen naar 50 vierkante
meter, conform de Wet algemene bepalingen
omgevingsrecht (Wabo). Als argument geldt dat kleinere
bodemingrepen niet vergunningsplichtig zijn. In
de huidige praktijk van de Achterhoekse gemeenten
hebben deze terreinen al een gewijzigde vrijstellingsgrens
van 0 m2 . Deze is echter juridisch gezien alleen
houdbaar als de AMK-terreinen en historische stadsen
dorpskernen worden aangewezen als gemeentelijk
monument volgens de erfgoedverordening.
Archeologie met beleid | Schakel 1: Ondergrenzen 31