en Archeologie met beleid. Afwegingskader voor archeologiebeleid in

RAAP-RAPPORT 1701 (herziene eindversie)
behoeve van de aanleg van funderingen voor
bedrijfsgebouwen (zoals een stal of schuur)
of boerderijverplaatsingen in het kader van
land- of herinrichting. Ook sloopactiviteiten
kunnen archeologische waarden bedreigen, in
de eerste plaats doordat onder het te slopen
object archeologische waarden verborgen
kunnen zijn. Anderzijds kan het te slopen
object ook zelf belangrijke archeologische en/
of bouwhistorische resten bevatten. Binnen
stedelijke gebieden komen de bedreigingen
voor het bodemarchief voornamelijk voort uit
bouwactiviteiten die funderingen behoeven.
Vanzelfsprekend is de aanleg van (bijvoorbeeld)
een parkeergarage een zeer ingrijpende versto-
ring van de bodem ter plaatse. Indien op die
plek archeologische resten aanwezig zijn of te
verwachten zijn (op basis van kaartbijlagen 1
en 2), dient grote terughoudendheid betracht te
worden bij de planning en uitvoering van derge-
lijke projecten. De aanduiding van een histori-
sche bewoningskern dient als begrenzing van
een mogelijk historische dorpskern en de aldaar
gelegen archeologische waarden.
Werkzaamheden in het kader van
natuurontwikkeling
Wanneer natuurontwikkeling gepaard gaat met
grondverzet (bijvoorbeeld de aanleg van natte
oevers, het uitdiepen van voormalige geul- of
beeklopen en de aanleg van poelen) vormt dat
een ernstige bedreiging voor archeologische
waarden. Natuurontwikkeling kan echter ook
bijdragen aan de bescherming van archeologi-
sche waarden door planinpassing. Voorwaarde
is dat vroegtijdig rekening wordt gehouden met
archeologische waarden. Als voorbeeld van
een natuurontwikkeling waarbij tevens arche-
ologische waarden worden beschermd, geldt
bijvoorbeeld een verlande meanderende stroom
die opnieuw wordt uitgediept. De archeologisch
waardevolle terreinen aan weerszijden van
110
de voormalige stroom kunnen daarbij worden
gespaard en bovendien opgehoogd (dus extra
beschermd) met de grond die vrijkomt bij het
uitdiepen.
De aanleg en het kappen van bos
De aanleg van bos gaat gepaard met grond-
verzet. Dit kan beperkt zijn tot het graven van
plantgaten, het ploegen van plantvoren en
het loskomen van kluiten bij stormschade. De
schade die deze werkzaamheden en gebeur-
tenissen veroorzaken aan archeologische
waarden is mede afhankelijk van de dieptelig-
ging van de archeologische resten ten opzichte
van het maaiveld. Hoe dieper de archeologische
resten liggen, hoe geringer de aantasting is.
Een ernstige bedreiging daarentegen, ook voor
archeologische waarden die diep onder het
maaiveld liggen, is bosaanleg gepaard gaand
met het diep omzetten van de grond. Hetzelfde
geldt voor het kappen van bos: bij het kappen
van bos worden boomstronken verwijderd.
Dit gaat gepaard met veel grondverzet, waar-
door archeologische sporen ernstig verstoord
worden. Het laatste kan worden voorkomen
door de stobben in de grond te laten zitten.
Diepe agrarische grondbewerkingen
Diepe grondbewerkingen, zoals woelen, diep-
ploegen, mengwoelen, mengploegen en frezen,
worden tot onder de basis van de bouwvoor
uitgevoerd. Woelen is het losmaken van een
dichte ondergrond zonder dat de ondergrond
naar boven wordt gehaald of wordt vermengd
met de bouwvoor. Door woelen wordt de
waterhuishouding verbeterd. Woelen gebeurt
met een scherpe woeler of ondergrondbreker
tot een diepte van 1,5 m -Mv. Doel van diep-
ploegen (bijvoorbeeld door gebruik te maken
van een ‘bosploeg’) is een goede ondergrond
naar boven te halen, waarbij de grond zowel
gekeerd als gemengd kan worden. Er kan tot