5 - Stichting Papua Erfgoed

veer twee maal zoo groot is als de Noordzee tusschen Neder-
land en Engeland), las ik in de ,,Mededeelingen" van een
Zendeling-Onderwijzer in de Minahassa l) ('t was in 1884),
dat een school voor Heidensche kinderen zoo moest zijn fn-
gericht, dat de kinderen liever ter school kwamen dan thuis
bleven. Wij keken elkander eens aan en vroegen ons af, of
dat nu mogelijk was. Wij schoolmeesterden zoo goed wij dat
konden een anderhalf à twee uur per dag, per dagbeurt, van
Maandag tot VrUdag en gaven aan hen, die die week geen
absenten hadden, een klein geschenk ter aanmoediging om
trouw ter school te komen, edoch, zonder veel succes. Zoowel
Br. Bink als ik werkten liever een dag aan de bouwerg (die
uitsluitend voor onze rekening kwam), dan dat wij school
hielden.
,,Nadat ik in 1889 hertmuwd was, vestigden wij (Van
Balen en zgn vrouw - v. A. -) ons, op last van het Zendings-
bestuur, te Windbsi. Voor ik naar Ternate ging om te trou-
wen, had ik aan den zoom van het oerwoud een noodhuis
gebouwd van boschmateriaal". ,,Zoodra wij met de taal
eenigszins op de hoogte waren, begon mijne vrouw school te
houden in deze primitieve noodkerk, mede ook om met de
kinderen vertrouwd te raken, hetgeen een uitstekende bron
voor taalstudie oplevert. En toen ging mij een licht op over
de woorden van Zendeling-Onderwijzer Graafland en zag ik
de (door hem genoemde) mogelijkheid".
,,Zij, mijne vrouw, verstond de kunst spelenderwijs les te
geven en toch uitstekend de discipline te handhaven. Het
aantal leerlingen klom op tot 70 à 75 en al die wilde veulens
gehoorzaamden hun Njora op haar wenken. Het gebeurde,
dat de kinderen aan het eind van een schooltijd vroegen nog
wat te mogen blijven om hun werk af te maken, dat kinderen,
wier ouders voor geruimen tijd naar de sagobosschen gingen,
zich verstopten, tot de ouders vertrokken waren, om op school
te kunnen komen. 't Gebeurde dat de kinderen protesteerden
tegen een paar dagen vacantie, die wij noodig hadden voor
correspondentie tegen dat de K.P.M.-boot kwam (eerst om de
drie, later om de twee maanden".)
De liefste vakken waren teekenen en zingen en daarvoor
hadden zij veel aanleg. Er werd vierstemmig met de sol-fa-
(niet met cijfers, die weder herleid moeten worden) gezongen.
Bij een bezoek van den Inspecteur van het Inlandsch On-
derwijs verbaasde ZEd. er zich over, dat de kinderen niet
zakten, waarop mijne vrouw zeide: een Windèsisch kind zakt
niet mijnheer. Ook verbaasde hij er zich over, dat leer- en
leesboeken en teeken- en schrijfschriften er zoo schoon uit-
zagen. Vóór een schooltijd aanving hield mijne vrouw in-
5) Graafland, Mecled. 1884.