5 - Stichting Papua Erfgoed

50
deze gedurende de schooluren moet missen als hulpkrachten
bU het uitoefenen van den tuinbouw.
Toen het bestuur de zelfbekostigingsregels in Poso te
niet deed, dwong het de zending daarmede schoolgeld te
heffen. In de primitieve maatschapp~ wordt schoolgeld echter
als een onbillijkheid gevoeld. De ouders zenden hun kinderen
naar school, niet omdat zij van het nut van die school z&
doordrongen, maar omdat de nieuwe toestand dit eischt.
Moeten zij daar ook nog schoolgeld voor betalen, dan wordt
dit als een nieuw offer gevoeld. l) Daar komt nog bij, dat de
kosten van de school zelden uitt de schoolgelden alleen bestreden
kunnen worden, ergo, dat de bevolking in den vorm
van belasting nogmaals een bijdrage voor de school zal
moeten leveren. Een en ander dreigde de school minder populair
te doen worden.
Nu door 'de malaise het geldverkeer in de inlandsche
samenleving zoozeer is verminderd, worden de regels, die
voor de ,,uniformeyy volksschod zijn gesteld, niet in dle
strengheid toegepast en is men tot gedeeltelijk zelfonderhoud
teruggekeerd. Voor de uniforme school zen de op communistischen
grondslag ingerichte dorpsgemeenschappen in Mi&
den-Celebes nog niet rijp.
De communistische trek van de dorpsgemeenschap beperkt
zich niet tot Midden-Celebes, doch komt in bijna den
geheelen archipel vrij algemeen voor, om welke reden wij het
geoorloofd achtten bij het klassieke voorbeeld Poso iets langer
stil te staan. Ook de papoesche samenleving is communistisch
van aard. Er wordt vaak beweerd, dat ,de papoea lui is
en zelfs voor een hoog koelieloon niet geneigd is te gaan werken.
Doch men vergeet er bij te zeggen, dat die ,,luiheidyy voor
een belangrijk deelhar oorsprong vindt, niet in de geaardheid
van den papoea, doch in de geaardheid van zijn op
communistischen grondslag opgebouwde maatschappij. Als
een papoea een rijksdaalder verdiend heeft, hebben zijn
zusters recht op een deel daarvan. Ook andere familieleden
laten niet na aanspraken op het hun toekomende deel te doen
gelden en in laatste instantie (!) ook zijn vrouw. De heer Van
Hasselt vertelde mij, dat papoea's, die buiten Nw. Guinee
werken (Boeroe, Ceram), wel degelijk blijk geven regelmatigen
arbeid te kunnen presteeren en - wat minstens even
belangrijk is - wel degelijk ook spaarzaam kunnen leven.
Meerderen van hen schaffen zich een spaarbankboekje aan
en het komt wel voor, dat zij zooveel geld bijeen weten te
sparen, dat zij een klappertuin kunnen koopen en in den
vreemde kunnen trouwen. Blijven zij in hun eigen 'dorp wonen,
dan komt dit zelden voor, hetgeen wij voornamelUk
m) A. C. Kruyt, t.a.p., bl. 7.