5 - Stichting Papua Erfgoed

door groote volksgroepen verstaan. Het Noemfoorsch is van
oudsher de omganstaal tusschen stammen, wier dialecten
afwijkend waren. De meeste handelaren leeren het Noemfoorsch
of Windèsisch aan, omdat de Noemfoorsch en Windèsisch
sprekende stammen niet de neiging vertoonen om het
Maleisch over te nemen. Ten Oosten van bovengenoemde
kaap is het geheel anders; daar bestaat een groote verscheidenheid
van landstalen, ,,zoodat de bevolking, als bij onderlinge
afspraak er vanzelve ~eeds toe gekomen was, vóór den
arbeid van Gouvernement en Zending, om het Maleisch te
nemen als omganstaal tusschen de verschillende stammen.
Men heeft daar, ook door de behoefte aan &én taal, groote
neiging het Maleisch aan te leeren; in die streken begint men
de scholen onmiddellijk met Maleisch." l)
Geen der zendelingen op Nw. Guinee is er voor, op de
scholen de landstaal geheel door het Maleisch te vervangen;
wèl is men er voor, dak deze taal grondig wordt aangelead.
De hoofdreden daarvoor is, dat men niet de beschikking
heeft over het benoodigde aantal boeken in de landstalen.
Een andere belangrijke reden is, dat men 'de Maleische
taal het belangrijkste voermiddel acht voor handel en verkeer.
5 5. Papoesche literatuur.
Keeren wij thans nog even terug tot het leesonderricht
op Nw. Guinee. Wij zagen, dat Van Hasselt zijn leesstof hoofd-
zakelijk heeft gekozen uit fabels van westersche origine. Bij
de beoordeeling, of deze keuze juist is, dienen wij ons aller-
eerst af te vragen: is de fabel voor den papoea een nieuw
begrip, of kent hU de fabel uit eigen omgeving? Het is voor het
onderwijs in het lezen namelijk niet zonder beteekenis, te
wefen, op welke wijze de papoea zelf gewend is zijn vertel-
lingen te doen en wat de inhoud van die vertellingen is.
Langen tijd is het den zendelingen verborgen gebleven,
welke de verhalen waren, die de papoea's elkaar vertelden,
als zij des avonds rondom hun vuren waren gezeten. Men
was geneigd aan te nemen, dat fabels en legenden, die elders
in den archipel veelvuldig voorkomen, op Nw. Guinee geheel
zouden ontbreken. Dr. Adriani schreef eens aan Van Hasselt:
Zoekt gij eens naar legenden en volksverhalen onder de
papoea's, zij moefen er zijn. Van Hasselt zocht, doch vond
aanvankelijk niets. Totdat het toeval hem te hulp kwam. Toen
hu eens in de klas een fabel verteld had, hoorde hij na school-
tijd een meisje tot haar vriendinnetje zeggen: wat heeft
mijnheer vanmorgen een mooie kakofein verteld. De sleutel,
die de oplossing van het raadsel der ,,afwezigheid der fabels"
1) v. H a s s e l t, Meded., 1922, bl. 51, 52.