5 - Stichting Papua Erfgoed

spectie over de handen en achter de ooren en wee dengene,
die zich niet gewasschen had. Dezen werd in de immer aan-
wezige emmer water onder hilariteit een afdoende beurt ge-
geven, die profylactisch werkte.
,,Eh vak was er, dat groote moeite gaf, nl. rekenen.
Eigenaardig: cijferen tot aan vermenigvuldigen ging beter,
maar soms zonder dat het kind begrip had van hoeveelheden.
't Is op Nieuw Guinee voorgekomen bij schoolinspectie op een
goeroe-post (een goeroe is een hulpzendeling), dat groote
optel- en aftreksommen zonder fout op het bord werden ge-
maakt, hoewel de patiënt geen begrip had van bijv. 6 of 7. l)
Om hieraan tegemoet te komen deed mijn vrouw het volgen-
de: Op den door mij gemaakten kalender - witgeschilderd
hout met zwarte letters ( zie foto nummer 4) en inschuifbare
plankjes met verwisselbare namen en cijfers werd elke school-
beurt door een der oudste leerlingen namen en data verwis-
seld en deze met krijt op het telraambord geschreven en de
datum (tevens) op het telraam getoond. Vervolgens werd door
een paar solo's, en tot slot in koor, alles opgezegd, door ge-
zamenlijk de telraamballetjes te tellen, waarbij steeds é6n
der leerlingen voorging.
De Zendingsconsul te Batavia lichtte eens een stukje uit
een rapport van den Resident van Ternate, die een bezoek aan
de school mijner vrouw had gebracht en annonceerde dat.
Dit heeft zoowel in Indië als in Patria in de bladen de rondte
gedaan onder den titel: ,,Een Zendingsbloempje"; het was een
lofzang op de wGze van schoolhouden mijner vrouw.
Van de hand mijner vrouw zijn verschenen (in het Win-
dèsisch geschreven) spel- en leesboekje van 1-6, een reken-
boekje, getallen 1-10 en een van getallen van 1-100, als-
mede een bundeltje schoolliederen van 46 nummers, vertaalde
zoowel als door haar zelf gemaakte. Het hoogste leesboek
werd later een BGbelsche Geschiedenis, door mijzelf vertaald
en nog steeds in gebruik, hoewel wij in 1912 reeds werden
teruggeroepen, omdat wij aan het eind van ons kunnen waren,
mijne vrouw na 23 en ik na 30 jarigen arbeid, waarbij wij
slechts één maal met verlof waren geweest".
Tot zoover het citaat uit den brief van den heer Van
Balen. Wij meenden het eenigszins uitvoerig te mogen weer-
geven, deels, omdat hier een 82 jarige pionier aan het woord
l) v. EE as s e l t deelde mii mede, dat de WincEesiera slechts tot vUf
kunnen tellen. Bij hoeveelheden grooter dan vijf roept men vingers en teenen
te hulp. De onuitsprekelijk groote getallen, waarmee bovenbedoelde goeroe
werkte, waren steeds zóó gekozen, dat bij de aftrekkingen nooit ,,geleends' en
bij de optellingen nooit ,,onthouden3' hoefde te worden. Mijn zegsman ont
dekte al ras het ,,foefjen, dat door den goeroe werd toegepast; hij sprak er
tegenover mij zin verwondering over uit, dat dit anderen, die & school wel
eens geïnspecteerd hadden, nooit was opgevallen.