PG fiscus op bezoek aug11.indd - Sbb

3. Controle ter plaatse
Bij een controle ter plaatse maakt de fiscus gebruik van de volgende bevoegdheden:
- het bezoekrecht;
- het recht om de boeken en bescheiden van de belastingplichtige in
te zien;
- het vraagrecht.
Het vraagrecht is hierboven besproken, in wat volgt bespreken wij beide
andere bevoegdheden.
A. Bezoekrecht
Het principe is dat fiscale ambtenaren het recht op vrije toegang hebben
tot de beroepslokalen van de belastingplichtige.
• Is de fiscus verplicht om zijn bezoek aan te kondigen?
Neen. In het btw-wetboek wordt zelfs uitdrukkelijk gezegd dat het bezoek
‘zonder voorafgaande verwittiging’ kan plaatsvinden.
In de praktijk worden de meeste controles die tot doel hebben de juistheid
van de aangifte(s) te controleren aangekondigd: inzake directe belastingen
gebeurt dit met een bericht 440 BI, voor btw met een drukwerk
nr. 402. Vaak wordt bij het aankondigingsbericht ook nog een vragenlijst
ter voorbereiding gevoegd.
Controles die bedoeld zijn om informatie te verzamelen over het lopende
inkomstenjaar en de organisatie van de onderneming (gerichte opsporingen)
of controles met als bedoeling een betrapping op heterdaad
van fraude gebeuren (uiteraard) onaangekondigd.
• Welke ambtenaren hebben het recht op vrije toegang?
Het recht van toegang wordt alleen verleend aan de ambtenaren belast
met het verrichten van een controle (bv. nazicht van de aangifte) of met
een onderzoek (bv. van een bezwaarschrift) inzake de toepassing van
de personenbelasting, de vennootschapsbelasting, de belasting van nietinwoners
of de btw-ambtenaren die belast zijn met de toepassing van de
rechtspersonenbelasting hebben dus geen bezoekrecht.
Het volstaat dat bedoelde controle en onderzoek tot de normale bevoegdheid
van de ambtenaren behoren: een individuele lastgeving is
niet vereist. Wel moeten deze ambtenaren hun aanstellingsbewijs kunnen
tonen en is er een bijzondere formaliteit voorgeschreven bij bezoek
aan privéwoningen of bewoonde lokalen.
• Wie moet toegang verlenen?
De belastingplichtigen:
- inzake directe belastingen: alle natuurlijke of rechtspersonen;
- inzake btw: iedereen die een economische activiteit uitoefent. Dit
betekent zowel de als zodanig geregistreerde belastingplichtigen als
personen die niet voor btw-doeleinden geïdentificeerd zijn, maar die
in feite, in de zin van art. 4 W.B.T.W., als belastingplichtigen moeten
beschouwd worden.
Andere personen die over bepaalde rechten beschikken in verband met
de te bezoeken plaatsen:
de ambtenaren hebben niet alleen een recht van vrije toegang tot de
gebouwen, lokalen,... waarvan de belastingplichtige eigenaar of gebruiker
is, maar ook tot alle andere plaatsen waar de belastingplichtige
(tijdelijk) een werkzaamheid uitoefent. Bijgevolg moeten soms
ook anderen dan de belastingplichtige zelf de fiscus vrije toegang
verlenen. Denk hier vooral aan bouwwerven.
SBB | De fiscus op bezoek 25