nominatiedossier Droogmakerij De Beemster - Bewoners Netwerk ...

Deze kaart zou het uiteindelijk verkavelings‐ontwerp weergeven (Keunen, p. 9);
‐Kaart van Lukas Jansz. Sinck, ca. 1612, schaal ca. 1:23.000 (Collectie Bodel Nijenhuis, Leiden
UB) (Afb.7....).
De kaart geeft de aanduiding van de verkaveling, molens, wateringen, sloten en wegen.
Vermoedelijk de oudste gedrukte kaart van de drooggevallen Beemster;
‐Kaart van Pieter van den Keere (1571‐ca. 1646), 1617, schaal ca. 1:26.000 (Ondermeer
aanweizg in Leiden UB) (Afb. 7...).
De kaart is opgenomen in een door Van den Keere uitgegeven Atlas van de Nederlanden
(Germania Inferior, Amsterdam, 1617);
‐Kaart van Lukas Jansz. Sinck, na 1635, schaal ca. 1:23.000 (Collectie UB Leiden) (Afb. 7...).
Het belang van de kaart is, dat zij de droogmakerijen van de omliggende wateren laat
zien, van de Schermer, Purmer, Wormer;
‐Kaart van Balthasar Florisz. van Berckenrode (1591‐1645), gesneden door Daniël van Breen,
ca. 1646, schaal ca 1:11.500, 6 losse bladen, 92xll7cm (Ondermeer in UB Leiden) (Afb.7...);
‐Kaart van Daniël van Breen en Jan Switzers, 1769, schaal 1:24.000. (Ondermeer in UB
Leiden)
De kaart is gemaakt door Daniël van Breen in 1658. In opdracht van de Hoofdingelanden van
De Beemster is deze herzien door Jan Switzers, 1769.
Bouwen in De Beemster
De stolpboerderij met haar typische vierkante grondvlak past bijzonder goed in het
geometrisch patroon van de droogmakerij. De boerderij kan op zichelf beschouwd worden als een
geometrische modulaire eenheid.
Reeds in 1640 waren er 207 stolpboerderijen gebouwd. Behalve deze boerderijen waren er in 1640 141
burgerhuizen gebouwd. Ook waren er toen, zo is bekend, een 100 barns gebouwd, ten hay and seed
stores, a corn mill, two timber wharves, three schools, a church, and a parish hall (Lambert, p. 217).
Naast deze bebouwing was er al een aantal buitenplaatsen gesticht, zoals langs de Volgerweg.
Buitenhuizen met hun formele tuinen, bedoeld als pleasure farms (lusthoven) en out‐of‐tons houses
(buitenhuizen) (Lambert, p. 217). Deze groep van huizen, waarbij meestal toch ook een boerderij
gelegen was, diende als zomerverblijf voor de stedelijke, want Amsterdamse eigenaren. Sier en nut
wisselden elkaar af bij de aanleg van orchards, arbours, kitchen gardens en wandelingen.
Indertijd lagen er een 52‐tal lusthoven, gesticht door met name uit Amsterdam afkomstige kooplieden
en regenten. Zij zijn echter buiten gebruik geraakt om vervolgens vanaf de 18de eeuw weer
afgebroken te worden. Wat nog rest is een aantal monumentale toegangshekken bij daarna nieuw
gebouwde boerderijen. Zij lagen voornamelijk langs de Volger‐ en de Zuiderweg.
Langs de Volgerweg herinnert Rustenhoven nog (afb. 7....) aan het klassieke, pastorale ideaal van het
buitenleven. Ook boerderijen als de Lepelaer (afb‐. 7... en de Eenhoorn (afb. 7....), aan de Middenweg,
houden het beeld vast van een periode in de geschiedenis van De Beemster waarin geheel volgens de
opvattingen van de Hollandse humanistische ideologie van de 17de eeuw ʹotium et negotiumʹ hier
hand in hand gingen. Soberheid, doelmatigheid en nuttigheid waren hierbij als beginselen maatgevend
26