nominatiedossier Droogmakerij De Beemster - Bewoners Netwerk ...

In het algemeen is er sprake in Nederland van een constante financiering van het restaureren van
de beschermde monumenten. Was sedert het midden van de jaren ʹ80 het totale restauratiebudget van
het Rijk in omvang jaarlijks steeds meer teruggelopen, inmiddels is deze situatie weer omgebogen.
Zo is er recentelijk een extra dotatie van 275 miljoen gulden ter beschikking gekomen om op basis van
een Werkplan Monumentenzorg (uit 1995) de komende jaren, tot het jaar 2003, een versneld herstel
van een groot aantal monumenten mogelijk te maken.
Om te bereiken dat het toekennen van restauratie‐ en onderhoudsgelden door het Rijk naar behoefte
en doelmatigheid toegekend wordt, vindt de verdeling ervan plaats op grond van een drietal regelingen
(Besluit Rijkssubsidiëring Restauratie Monumenten (Brrm 1997), Besluit Rijkssubsidiëring Onderhoud
Monumenten (Brom) en het Besluit Rijkssubsidiëring Historische Buitenplaatsen (Brhb) (zie
Appendices 8.6., 8.7., 8.8.). In de fiscale sfeer bestaan er aftrekmogelijkheden voor het verrichten van
groot onderhoud aan een beschermd monument.
Op grond van de Wet op de Stads‐ en dorpsvernieuwing (1984) heeft er in Nederland in de
afgelopen jaren een stelselmatig herstel plaatsgevonden en zet zich (nog) voort tot in het begin van de
21ste eeuw van steden en dorpen
ʹzowel op stedebouwkundig als op sociaal, economisch, cultureel en milieuhygiënisch gebied,
gericht op behoud, herstel, verbetering, herindeling of sanering van bebouwde gedeelten van
het gemeentelijk grondgebiedʹ
(Wet op de Stads‐ en Dorpsvernieuwing, art. 1.1.).
De monumenten en de historische openbare ruimte vormen ook onderdeel van de stads‐ en
dorpsvernieuwingsactiviteiten.
Naast het reguliere restauratiebudget van het Rijk, bestaat de mogelijkheid om in het kader
van het zogeheten Deltaplan Cultuurbehoud 1997‐2000 subsidies te krijgen voor het bestrijden van
milieuschade aan beschermde monumenten als gebrandschilderd glas, natuurstenen beelden,
hekwerken, grafzerken e.d.. Jaarlijks is hiervoor een bedrag van ƒ 3 miljoen ter beschikking.
Het herstel van monumenten richt zich steeds meer op het verrichten van regulier onderhoud
en minder op het om de zoveel jaar uitvoeren van een ingrijpende restauratie. Niet alleen
overwegingen van financiële aard, maar ook principiële liggen hieraan ten grondslag.
Het activeren en het door de overheid mogelijk maken van regelmatig onderhoud voorkomt, dat er
zoals dat vaak bij restauraties het geval is, grote ingrepen moeten plaats vinden in de historische
bouwmaterialen en/of constructies. Het monument kan met behulp van die werkwijze zijn betekenis
van een historisch materiële bron beter tot goed blijven behouden.
Een van instrumenten daartoe is het bestaan van de zogeheten Monumentenwacht (als het ware een
equivalent van de wegenwacht langs autowegen).
Sedert 25 jaar inspecteert de Monumentenwacht jaarlijks tweemaal de bij haar aangemelde
monumenten op hun bouwkundige toestand om zodoende op tijd te kunnen vaststellen welke dan
meest nog kleine onderhoudswerkzaamheden er getroffen moeten worden om te voorkomen dat
ongemerkt het verval intreedt.
In totaal werken er provinciaalsgewijze inmiddels een 45 teams van ervaren bouwkundigen in het hele
land.
Eigenaren van zowel rijks, provinciale als gemeentelijke monumenten kunnen voor een lidmaatschap
van ca. ƒ 90 per jaar en voor rond ƒ 32,50 per uur per gespecialiseerd bouwkundig medewerker van
zoʹn Monumentenwacht een inspectie laten verrichten. In totaal gaat het om zoʹn 12.500 controles per
jaar (zoals van 500 openbare gebouwen; 50 verdedigingswerken; 3,500 kerken; 5,500 woonhuizen; 550
agrarische gebouwen). Kleine gebreken worden ter plaatse verholpen. Na de controle krijgt een
eigenaar een schriftelijk rapport. Aan de hand hiervan kunnen meerjarenonderhoudsplannen
opgesteld worden, die op hun beurt weer kunnen dienen voor gebruik in het kader van het Besluit
65