nominatiedossier Droogmakerij De Beemster - Bewoners Netwerk ...

Polders en droogmakerijen
Internationaal bezien heeft het begrip polder niet overal dezelfde betekenis. Binnen de
Nederlandse verhoudingen is een polder,
ʹA polder is a level area which was originally subject to a high‐water level, either permanently
or seasonally and due to either groundwater or surface water.
It becomes a polder when it is separated from the surrounding hydrological regime so that its
waterlevel can be controlled independently of surroundings regimeʹ
(Segere, in ʹPolders of the World, p.15).
Polders komen over vrijwel de gehele wereld verspreid voor (zoals bijvoorbeeld in Japan,
Bangladesh, Vietnam, Thailand, Guinea Bissau, Suriname, Canada, Duitsland, Hongarije, Roemenië,
Spanje, Portugal).
Van droogmakerijen is sprake wanneer het gaat om het droogleggen van meren en
verveningspiassen, van gebieden die permanent onder water staan. Droogmakerijen komen vooral in
Holland (provincies Noord‐ en Zuid‐Holland) en in de provincie Friesland voor.
De jongste, 20ste‐eeuwse droogmakerijen van de in het IJsselmeer gelegen Noordoostpolder
(drooggevallen in 1942) en van Oostelijk‐ en Zuidelijk‐Flevoland (in 1957 droogevallen, met een
opperlakte van 54,000ha; 1968 drooggevallen, 44,000ha.groot) vormen na hun ontstaan samen de
twaalfde provincie van Nederland. Internationaal nemen de Nederlandse droogmakerijen een unieke
plaats in.
Karakteristiek voor de droogmakerij van een binnenmeer is de ringdijk (ring‐dike) met
ringvaart (encircling canal) en ringsloot. Molens sloegen het water van het droog te leggen meer na het
te hebben opgevoerd uit op de hoger gelegen ringvaart. Een ringdijk omsluit een relatief klein gebied
met de drooggevallen cultuurgronden. De dijk dient ter bescherming tegen hoge waterstanden.
Eenmaal drooggevallen wordt het veen afgegraven en komt de oude zeeklei aan de oppervlakte.
Doorgaans zijn de bodems in droogmakerijen kleigronden. De grond droogt in tijdens en na het
ontginnen, het zogeheten inklinken dat met steeds afnemende snelheid verloopt (gedurende een
periode van 70‐100 jaar). Daarnaast moeten de gronden rijpen.
Het ontwateren van de kavels vindt plaats via sloten en/of greppels, zoals dat ook te zien is in
De Beemster. The water management system of a drained lake consists first of all of a system for the
agricultural area. The main elements of this system are the distance between the subsurface drains or
open field drains, the subsurface drain depth or the depth of the open field drains, the polder water
level, the percentage of open water and the pumping capacity.
The hydraulic transport system of a drained lake can consist of canals, main ditches, ditches and/or
structures. In principle the system has a double purpose, i.e. water storage and the transport of water
to windmills or pumping stations.
Kenmerkend onderdeel van de inrichting van een droogmakerij is de kavel, die gewoonlijk
rechthoekig is. Aan de lange zijden liggen er sloten, een korte zijde wordt begrensd door een ʹtochtʹ
waar de sloten op uitmonden en aan de andere zijde ligt een weg waarlangs de boerderijen gelegen zijn.
De ʹtochtenʹ voeren het water uit de sloten af via de hoofdtochten en vaarten naar de molen(s) of later
naar een gemaal.
Er kan van twee typen polders worden gesproken. Polders, die direct op het buitenwater
(zoals de zee of rivieren) afwateren en die dat doen op een boezem (bestaat gewoonlijk uit een
samenstel van plassen, meren, riviertjes en vaarten). Een boezem is van vitaal belang om daarop,
34