INTERUNIVERSITAIRE MANAMA-OPLEIDING ...

5.2 Onderzoeksopzet
5.2.1 Kwalitatief onderzoek
Kwalitatieve onderzoeksmethodes hebben een lange geschiedenis in de sociale
wetenschappen. Ook in de medische wetenschap wordt kwalitatief onderzoek meer en meer
een onmisbaar onderdeel. (3)
Kwalitatief onderzoek houdt zich bezig met de kwaliteit of de aard van menselijke ervaringen
en met wat deze fenomenen betekenen voor de individuen. (4) Dergelijk onderzoek vertrekt
meestal van vragen die beginnen met ’wat, hoe of waarom’ of ‘wat is x en hoe varieert x in
verschillende omstandigheden en waarom?’ in plaats van ‘hoeveel x?’. (3,4) Zulke vragen
worden onderzocht in de context van het dagelijks leven en van ieders persoonlijke
betekenis en verklaringen. (4) Het doel is niet te zoeken naar gekwantificeerde antwoorden.
Wel tracht men concepten te ontwikkelen die ons helpen om sociale fenomenen te begrijpen
en te verklaren in hun natuurlijke omgeving, met oog voor de ervaringen, meningen en
motieven van de deelnemers, alsook voor hun overtuigingen en sociale regels en waarden.
(3,4) Men wil gedragspatronen begrijpen en hoe deze kunnen interageren met de
gezondheidsstatus en het gezondheidszoekend gedrag van individuen en hoe men dit kan
beïnvloeden. Een doelstelling van kwalitatief onderzoek kan ook zijn om prioriteiten en noden
te identificeren die relevant zijn voor bepaalde sociale en culturele contexten en/of groepen
of individuen. Vaak is het doel ook interventies die toepasselijk zijn voor een bepaalde
context te ontwerpen en toe te passen. (4)
De manier van denken bij kwalitatief onderzoek is heel kenmerkend inductief in tegenstelling
tot deductief redeneren bij kwantitatief onderzoek. Het is een proces van ontwikkeling van
theorieën en verklaringen, meestal met behulp van observaties en/of interviews. (3,4)
Kwalitatief en kwantitatief onderzoek worden best gezien als complementair. Het kan zinvol
zijn voorafgaand aan kwantitatief onderzoek, een kwalitatief onderzoek uit te voeren om het
onderzoeksgebied te verkennen en bepaalde gedragingen en situaties te beschrijven.
Daarnaast heeft kwalitatief onderzoek zeker ook waarde supplementair aan kwantitatief
onderzoek. Tenslotte komen er steeds meer complexe fenomenen of gebieden voor in de
medische wetenschap die moeilijk kwantitatief te onderzoek zijn, zoals complexe
gedragingen, houdingen of interacties. (3)
8