Feitse Boerwinkel, inclusieF denker - Hogeschool Utrecht

Zes cascadische versnellingen
Het unieke van onze tijd is de aard van de veranderingen, die zich laten terugbrengen
op één noemer: ‘een abrupte overschakeling op de hoogste versnelling’. Boerwinkel
signaleerde zes cascadische versnellingen van kwantitatieve aard, die samen tot grote
kwalitatieve veranderingen geleid hebben:
1. die van het voortbewegen: eeuwenlang 0 km per uur op een rijdier, in 1900 100
km per uur per auto, in 1966 6000 km per uur in een straalvliegtuig en 0.000 km
per raket.
2. die van het denken in symbolen, dat de mens van het dier onderscheidt, en dat in
196 in het elektronische brein een snelheid van 1000 optellingen per milliseconde
bereikte. In het neo-technicum ontstaat de ‘machine dialectique’ die het handelen
van mensen beïnvloeden kan.
. die van de vooruitgangskracht: de toename van de explosieve kracht van buskruit
tot atoomsplitsing is nog slechts logaritmisch vast te stellen.
. die van de hoogterecords, die nu de maan binnen bereik is beter in termen van
afstandsbereik uitgedrukt kunnen worden.
5. die van de bevolkingstoename: de wereldbevolking groeit in deze tijd met een
vermenigvuldigingsfactor van ongeveer 25 vergeleken met die in het jaar 1700.
6. De voorgaande punten vonden hun culminatiepunt in de versnelling van de
communicatie. Er ligt praktisch geen verschil meer tussen een bepaalde gebeurtenis
en ons weten daarvan. ‘De televisie simultaniseert ons, maakt ons deel-genoot van
dit alles, doordat wij via het beeldscherm plaatsgenoot en tijdgenoot van het
gebeuren zijn. De communicatie is niet alleen versneld, maar ook verbreed.
Het bereik van het gesproken woord heeft een enorme schaalvergroting ondergaan’.
Volgens Boerwinkel vraagt deze ‘mutatie van de mensheid’ om een mutatie van het
denken, willen wij aan het lot van de dinosaurussen ontkomen. Daarbij gaat het uiteraard
om nieuwe denkbeelden, die ook in het verleden - samen met de economische factoren -
voor nieuwe ontwikkelingen hebben gezorgd. Maar we hebben ondertussen geleerd
de macht van het irrationele niet te onderschatten.
Nieuwe levenshouding
Daarom is een ‘nieuw ethos’, een nieuwe levenshouding nodig, dat niet uit louter
verstandelijke overwegingen kan voortkomen. Tot nu toe overheerste een antagonistisch
of exclusief type denken. De samenwerking binnen de eigen groep werd bereikt door
middel van het zich afzetten en de strijd tegen anderen, de zgn. outgroups.
Centrum voor Social Work/ De Horst
5