Feitse Boerwinkel, inclusieF denker - Hogeschool Utrecht

82
verdediging in een volstrekt nieuwe fase gekomen.
Connie ontkende het: die atoombom was slechts een gradueel verschil met alle
bekende wapenen, geen essentieel verschil. Hoewel alleen Amerika nog over dat wapen
beschikte, besefte ik dat Rusland het er niet bij zou laten zitten en niet zou rusten voor
het zelf over zo iets beschikte. Natuurlijk had ik nog geen idee hòe het alles zich zou
ontwikkelen. Maar wel het idee: het is (weer) een nieuwe situatie.
Dat besef heeft mij er in de jaren vijftig toe gebracht om samen met Henk Berkhof en
anderen ons te richten tot de Generale Synode van de Hervormde Kerk om een duidelijk
standpunt in te nemen t.a.v. de steeds grimmiger wordende controverse tussen Oost
en West, met name tussen de USA en de USSR. De herderlijke schrijvens inzake oorlog
en vrede van 1952 en 195 waren o.i. veel te tam en te voorzichtig.
Bestrijding van het militarisme werd grotendeels aan ‘linkse’ lieden overgelaten. Tot eind
1955 de hoofdzakelijk linkse ‘Vredesraad’ een aantal prominenten uit alle gezindten
opriep voor een bijeenkomst op 11 januari 1956 in Hotel Terminus in Utrecht.
Daar zijn Henk Berkhof en ik heengegaan met enkele andere leden uit de Hervormde
Kerk als Oppenheimer en hebben daar het Comité Stopzetting Atoombomproeven
opgericht met mensen uit alle kerken en politieke partijen.
Ook met mensen uit de Communistische Partij, omdat wij beseften dat ook Rusland
tot de stopzetting moest worden opgeroepen. In dat opzicht dus een duidelijk stuk
‘inclusief denken’. Dat werd in het najaar van 1956 zwaar op de proef gesteld met de
Russische inval in Hongarije. Toen werd er van vele kanten op aan gedrongen om het
communistische lid (de heer Ruisch (?) uit het Comité te verwijderen. Ik heb mij daar
fel tegen verzet, maar heb wel een grondig gesprek met hem gehad maar hem toch
gehandhaafd. Dat heeft het mij later mogelijk gemaakt, samen met de Prof. De Froe in
Genève bij Amerikaanse, Engelse en Russische delegaties te pleiten voor de algehele
stopzetting van de proeven en daar gehoor voor te vinden. Dat gebeurde in eind 1958
en daar ontving de Russische afgevaardigde Tsarapkin ons in een gesprek van twee uur.
Op 5 augustus 196 werd in Moskou het besluit genomen door de USSR, de USA en
Engeland dat er geen proeven met atoombommen meer gehouden zouden worden in
de open lucht. In hoeverre onze Nederlandse actie daartoe heeft bijgedragen valt niet
na te gaan. Het was een onderdeel van een actie die ook door anderen werd gevoerd.
Intussen was in 1962 het Synodaal rapport in de Hervormde Kerk verschenen onder de
titel ‘Het vraagstuk van de Kernwapenen’. Daarin was deze zin centraal: ‘dat Christenen
het niet voor hun aan het Woord en de beloften Gods gebonden geweten zullen kunnen
Feitse Boerwinkel, inclusief denker