Culturele diversiteit in het openbaar vervoer - Instituut ISW

Onderzoek onder NS-medewerkers
Aan dit onderzoek namen in totaal 200 personen deel die voor het overgrote deel
geworven waren via hun managers. De meesten van de geïnterviewde medewerkers
waren mannen (82%). De gemiddelde leeftijd was 40 jaar, met gemiddeld 13 dienstjaren.
De vragenlijst is op de standplaatsen door de medewerkers ter plekke ingevuld. De
standplaatsen waren: Roosendaal, Arnhem, Eindhoven, Utrecht, Den Haag, Rotterdam,
Amsterdam en Lelystad. We hebben gekozen voor standplaatsen in de Randstad omdat
de culturele diversiteit daar groot is. Het betrof hoofdconducteurs, medewerkers Proces
Bijzondere Taken, trainmanagers van de Beneluxtrein en teamleiders. De meeste
medewerkers waren (hoofd)conducteurs. Daarom zullen we verder zonder onderscheid
spreken van medewerkers en conducteurs. Het invullen van de vragenlijst nam ongeveer
20 minuten in beslag. Naast autochtone conducteurs hebben we ook allochtone
conducteurs geïnterviewd. De culturele achtergrond van deze medewerkers was erg
divers: Suriname, De Nederlandse Antillen, Ethiopië, Nigeria, Zuid Afrika, Marokko,
Turkije, China en Indonesië. In totaal had 27 % van de geïnterviewde medewerkers een
niet–Westerse culturele achtergrond.
Lastige situaties
In tabel 1 staan allereerst de frequentiegegevens voor de zes situaties die in het
vooronderzoek als het meest lastig naar voren waren gekomen. De medewerkers moesten
aangeven hoe vaak ze de betreffende situaties het afgelopen jaar hadden meegemaakt. De
antwoorden konden variëren van: 1 = nooit, 2 = 1-5 keer, 3 = 6-10 keer, 4 = 11-15 keer, 5
= meer dan 15 keer. Reizen zonder geldig vervoerbewijs komt het meest voor, gevolgd
door problemen in de communicatie doordat reizigers onvoldoende Nederlands spreken.
Dit laatste is een probleem dat doorgaans weinig aandacht krijgt, maar wel steeds vaker
voorkomt vanwege de veranderende demografische samenstelling van de bevolking. We
komen hier bij de conclusies op terug. Fysieke agressie komt – gelukkig – het minst vaak
voor, ofschoon de meerderheid aangeeft er toch 1 à 5 keer per jaar per jaar mee te maken
te hebben. Opvallend is dat allochtone medewerkers minder frequent problemen zeggen
10