Culturele diversiteit in het openbaar vervoer - Instituut ISW

NS-medewerkers zijn daar niet de oorzaak van, maar doen er wel goed aan
hiermee rekening te houden.
4. Verschillen tussen allochtone en autochtone reizigers in communicatiestijl
Is het gedrag van NS-medewerkers nu helemaal niet van invloed op die percepties
en gevoelens van allochtone medewerkers? Wij denken van wel, net zoals we
denken dat het gedrag van allochtone reizigers van invloed is op de NS-
medewerkers. Enkele resultaten: we zagen dat allochtone conducteurs minder
direct in hun optreden waren in lastige situaties dan autochtone conducteurs. Ook
zagen we dat allochtone reizigers een voorkeur hebben voor een wat minder direct
optreden. Er kan dus sprake zijn van een botsing van culturen. Het kan zijn dat het
tamelijk directe optreden (waar Nederlanders om bekend staan) van de autochtone
conducteurs onnodig negatieve gevoelens oproept. Dit zou kunnen verklaren
waarom allochtone conducteurs aangeven minder vaak met lastige situaties
geconfronteerd te zijn dan hun autochtone collega’s. We vonden tegen de
verwachting in, geen aanwijzingen voor een sterkere mate van het tonen van
emoties bij allochtone conducteurs of reizigers, althans niet in hun antwoorden op
de desbetreffende vragen. Hoe kan dan toch het beeld ontstaan zijn dat allochtone
reizigers meer hun emoties tonen? De allochtone reizigers zelf geven de
oplossing. Zij zeggen meer gebruik te maken van handgebaren en ze geven aan
waarschijnlijk minder rustig te reageren. Met andere woorden zij zijn in hun
gedrag wat temperamentvoller dan autochtone reizigers. Dat maakt op autochtone
Nederlanders, die wat minder handgebaren gebruiken en een wat rustiger gedrag
tonen, de indruk dat allochtonen emotioneler zijn, want zulk gedrag zou die
betekenis wel hebben in de Nederlandse cultuur. De hier genoemde verschijnselen
doen zich in sterkere mate voor bij allochtone mannen dan bij allochtone
vrouwen. Verder blijken jongere (allochtone) mannen aan de ene kant in sterkere
mate gevoelens van discriminatie te ervaren en aan de andere kant zich eerder
driftig te gedragen en meer handgebaren te gebruiken. We kunnen dus verwachten
dat intercultureel lastige situaties het gemakkelijkst ontsporen wanneer het jonge
allochtone mannen betreft. Wanneer we hier van ‘jong’ spreken, bedoelen we de
leeftijdscategorie van 16 tot 35 jaar.
28