Culturele diversiteit in het openbaar vervoer - Instituut ISW

hebben onderdrukt. Het enige aspect waarop we een verschil in behandeling
constateerden betrof het vragen naar een identiteitskaart. Wanneer niet expliciet
gezegd was dat het een allochtone reiziger was, beweerden alle conducteurs die
een scenario kregen aangeboden met een onduidelijke foto van een reiziger op de
maandkaart naar een identiteitskaart te vragen. Wanneer het echter een
maandkaart van een allochtone reiziger betrof zou 28 % van de conducteurs niet
naar de identiteitskaart vragen. Een mogelijke verklaring voor dit opmerkelijke
verschil is dat de conducteurs juist de indruk wilden vermijden dat zij de
allochtone reiziger wantrouwden.
3. Discriminerende ervaringen van reizigers
De allochtone reiziger gaf vaker dan de autochtone reiziger aan dat hij
meegemaakt had dat een NS-medewerker hem onrechtvaardig behandelde, of de
deur van de trein dicht deed waardoor hij net niet meer meekon, of alleen hem
eruit pikte. Er staat ‘hem’ en ‘hij’ omdat dit verschil vooral bij mannelijke
allochtone reizigers opgaat. Het zijn geen objectief geregistreerde gegevens, maar
gerapporteerde indrukken. De vraag is nu hoe we deze verschillen moeten
interpreteren. Een verklaring zou kunnen zijn dat die verschillen inderdaad een
juiste weergave zijn van het handelen van de NS-medewerker. Dat zou betekenen
dat de NS-medewerkers discrimineren. Een andere verklaring is dat de allochtone
mannelijke reiziger het gevoel heeft anders bejegend te worden, zonder dat daar
aanleiding voor bestaat. Wanneer we allochtone en autochtone reizigers in een
scenario hetzelfde gedrag van een conducteur laten zien, blijken er duidelijke
verschillen tussen allochtone en autochtone reizigers in de percepties, gevoelens
en interpretaties van het gedrag van de NS-medewerker. Allochtone reizigers
geven aan de werkwijze van de NS-medewerker als oneerlijker/onjuister te zien,
of zouden zich eerder voor gek gezet, aangevallen of bedreigd voelen door het
gedrag van de conducteur, en zouden diens gedrag eerder als opzettelijk
interpreteren. Hetzelfde gedrag wordt dus anders waargenomen afhankelijk of
men een allochtone of een autochtone bril op heeft. De vraag is nu waar die
verschillende interpretaties vandaan komen. Die kunnen uit algemene
maatschappelijke ervaringen voortkomen, die meegenomen worden in de trein.
27