Jaarboek natuurstudie 2001 - Natuurpunt Velpe-Mene

Foto Jorg Lambrechts Foto Jorg Lambrechts
Bijzonderheden
Wanneer de Grondster in de lente ontkiemt, is haar
groeiplaats gewoonlijk nog nat. Er is daarom wel
verondersteld dat zij in den regel onder water zou
kiemen, maar dat moet nog worden nagegaan. Wel staat
Grondster dikwijls op plekken waar een plasje water
heeft gestaan. Eerst vormt zich een rechtopstaand
stengeltje van een paar centimeters. In dit stadium kan
de plant al bloeien, maar ook kunnen zich zijstengels
vormen. Als er voldoende ruimte is, spreiden deze zich
stervormig over de grond uit.
Op de onderste knopen van de stengel ontspringen
bijworteltjes die zo nodig de functie van hoofdwortel
kunnen overnemen. In wagensporen kan een stengel in
één bepaalde richting groeien en min of meer
rechtopstaande zijtakken vormen.
Wanneer bij het begin van de zomer de bloei aanvangt,
is de groeiplaats gewoonlijk al een heel stuk
opgedroogd. Hoe droger de grond, des te roder kleuren
de oudere bladeren van de Grondster, waartegen de
witte bloemen fraai afsteken. De bloei duurt tot in de
herfst. De rijpe nootjes komen pas bij het afvallen van
de bloemen vrij. Meestal is het plantje eenjarig, maar in
zachte winters kan het overblijven.
Voorkomen
Grondster komt voor in West- en Zuid-Europa en het
Atlasgebied. In Nederland bereikt ze haar
noordwestgrens en is ze vrijwel beperkt tot de
pleistocene zandstreken. Hier was zij tot voor enkele
decennia vrij algemeen, maar nu nemen de aantallen af,
hoewel ze nog niet uitgesproken zeldzaam is.
Vermoedelijk heeft Grondster vooral te lijden van
ontwatering.
Habitat
Gewoonlijk komt Grondster samen met andere
stervormig groeiende planten, zoals Rode schijnspurrie,
62 Natuurpunt Oost-Brabant Jaarboek 2001
Glad vingergras en vroeger ook Riempjes, op zonnige
open plaatsen in vochtige heidegebieden voor.
Tegenwoordig is zij het meest langs ongeasfalteerde
fietspaden te vinden, verder in afgravingen en op de
bodem van droogvallende greppels.
Besluit
Met een welluidende naam als Grondster moet het toch
mogelijk zijn dat meerdere natuurliefhebbers zich
geroepen voelen om ook een waarneming van dit
mooie plantje te doen. We kijken alvast uit naar uw
reacties.
Met dank aan David Swinnen, Jos Monnens en Jorg
Lambrechts.
Georges Buelens
Literatuurlijst
Atlas van de Belgische en Luxenburgse flora. (1972).
Levensgemeenschappen. (1984). Natuurbeheer in
Nederland. Rijksinstituut voor Natuurbeheer. Pudoc
Wageningen.
Dassenaarde: nu ook een natuurreservaat!
Natuurreservaten Oost-Brabant vzw, Afdeling Demerstreek.
DE LANGHE, J. E., DELVOSALLE, L.,
DUVIGNEAUD, J., LAMBINON, J., VANDEN
BERGHEN, C. & L. VANHECKE (1988). Flora van
België, het Groothertogdom Luxemburg, Noord-Frankrijk
en de aangrenzende gebieden. Nationale plantentuin van
België.
GORSSEN, J. & J. LAMBRECHTS (2001). Beheersplan
voor het Vlaams natuurreservaat Houterenberg-
Pinnekeswijer. Eindrapport. AEOLUS in opdracht van
AMINAL afdeling Natuur.
WEEDA, E. J., WESTRA, R., WESTRA, C. & T.
WESTRA (1985). Nederlandse oecologische flora, wilde
planten en hun relaties. Instituut voor
natuurbeschermingseducatie en VARA. Deel 1.