Jaarboek natuurstudie 2001 - Natuurpunt Velpe-Mene

- Rillaar, Langestraat 56, in tuin, bij het rooien van
aardappelen: 2 ex. midden augustus (Luc Storms)
- Rillaar, verlaten boomgaardje (FS3248) op 13/08
(Thomas Merckx)
- Aarschot, Aureliaanstoren (Diestiaanheuvel net ten
zuiden van de stad) (FS 28 49), tweede helft
augustus (Luc Vervoort)
- Aarschot, ’s Hertogenheide (FS 27 48) (Luc
Vervoort)
- Aarschot, Fabrieksstraat, op braakliggend terrein
(werf) in de stad ! (FS 28 49): 1 ex. op 27/09 (Eric
Vercammen)
- Holsbeek, Gobbelsrode (FS 27 41): meerdere ex. in
tuin (Jogan Bogaert)
- Holsbeek, Benninksberg (FS 26 45)
- Holsbeek, Dunbergbroek: minstens 2 ex. in nat
hooiland (FS2444 en FS2443) op 25 augustus (Guy
Verrijdt & Frank Claessens)
- Tielt-Winge, Houwaartseberg (FS 32 45), 1 ex. in
tuin (Johan Bogaert)
- Tielt-Winge, Osseberg, op heide: meerdere ex.
(Stefaan De Smedt)
- Gelrode, Vorsdonkbroek: 1 ex. op 30 september
(Filip Meyermans)
- Averbode, Demerbroeken: talrijk in vrij soortenrijke
ruigtevegetatie in tweede helft augustus (Luc
Vervoort)
In de periode eind juli-eind augustus nam ik de
Tijgerspin waar op een 15-tal verschillende plaatsen
verspreid over het Vlaams natuurreservaat ‘Vallei van
de 3 Beken’ in Diest (Molenstede, Deurne, Vleugt)!!
Dit is in het uiterste noordoosten van de provincie
Vlaams-Brabant.
Door Filip Meyermans is de soort op verscheidene
plaatsen aan de rand van dit gebied gezien:
- Molenstede, natuurreservaat Dassenaarde, aan het
Zwart Water (FS 43 52) op 12 augustus
- Okselaar, natuurreservaat Catselt: meerdere ex. op
12 augustus
- Schaffen, schrale graslanden van het vliegveld (FS
44 51), in augustus
De verspreiding van deze waarnemingen leert ons dat
de Tijgerspin een groot deel van de provincie Vlaams-
Brabant ten oosten van Brussel ‘veroverd’ heeft. Merk
vooral de vele waarnemingen in het noordoosten van
de provincie op. Vermoedelijk koloniseerde de
Tijgerspin Vlaams-Brabant vanuit het oosten. In
Limburg is ze immers al enkele jaren algemeen.
Mogelijk spelen lineaire elementen hierbij een rol,
bijvoorbeeld zuid-georiënteerde bermen van de A2-
E314 (die oostwest loopt). Daar werden populaties van
de Tijgerspin vastgesteld en ook van de
Sikkelsprinkhaan, terwijl de soorten in aanpalende
heidegebieden nog niet veel voorkwamen. In de
Demervallei zijn Tijgerspinnen geregeld in
spoorwegbermen gevonden (onder andere aan
Vorsdonk, Luc Vervoort).
De gegevens suggereren dat deze kolonisatie in 2000
een grote impuls kreeg en zich in 2001 sterk doorzette
in gebieden waar de soort voorheen zeker niet
voorkwam zoals in Zuidoost-Brabant. Nochtans zijn
ook daar nog niet alle geschikte gebieden ‘ingenomen’.
Er werd mij door heel wat mensen (vooral uit
Zuidoost-Brabant) meegedeeld dat in schijnbaar
geschikte plaatsen de Tijgerspin ondanks zoekacties
(nog) niet is aangetroffen. Een verdere uitbreiding kan
dus nog verwacht worden in de komende jaren. Wat
ook opvalt zijn de vele waarnemingen in
natuurreservaten. Dit is zeker voor een deel terug te
brengen tot het feit dat vooral veel conservators
gecontacteerd zijn.
Waarom uitbreiding ?
De soort heeft zich in Noordwest-Europa vooral langs
de grote rivieren (Rijn, Maas en bijrivieren) uitgebreid.
Het gunstige microklimaat op de hellingen in het dal
speelt hier waarschijnlijk een rol (van der Linden,
2000).
Als oorzaken van vooruitgang worden door deze
auteur vooral gunstige weersomstandigheden genoemd
tijdens de laatste decennia: warme augustusmaanden
(voortplanting), zachte winters (overleving juvenielen)
en droge meimaanden met zuidelijke winden zodat de
juvenielen zich over lange afstand door de lucht
kunnen verplaatsen. De zeer goede meimaand in 2000
(die ook voor andere memorabele feiten zorgde zoals
de heropleving van de uitgestorven gewaande Gevlekte
witsnuitlibel in de Kempen) zou dus (mede)
verantwoordelijk kunnen zijn voor de sterke toename
die in 2000 over heel Vlaanderen is genoteerd.
Ook het insectenvriendelijk beheer in natuurreservaten
kan een belangrijke bijdrage geleverd hebben. In plaats
van graslanden uniform kort te maaien, worden er
ruigtestroken gelaten en daarnaast wordt er steeds
meer begrazingsbeheer toegepast. Deze
beheersvormen sparen niet alleen Tijgerspinnen (in de
zomer) en hun eicocons (in het najaar), maar is ook
gunstig voor sprinkhanen en bloembezoekende
insecten, die het voedsel van de spinnen vormen.
Natuurpunt Oost-Brabant Jaarboek 2001 73