Jaarboek natuurstudie 2001 - Natuurpunt Velpe-Mene

More documents

Recommendations

Info

Enkele nieuwe vindplaatsen van het Muizenstaartje (Myosurus minimus) Naar aanleiding van twee nieuwe vondsten van het Muizenstaartje (Myosurus minimus), een onopvallend maar zeldzaam plantje, wordt ingegaan op de ecologie en de verspreiding van deze soort. Een onopvallend kleinood Muizenstaartje is een klein, groen plantje behorende tot de Ranonkelfamilie (Ranunculaceae). De lijnvormige, grasachtige blaadjes zijn ietwat vlezig en staan in een (wortel)rozet. Aan de bloemstelen, die vanuit dit rozet ontspringen en iets boven de blaadjes uitsteken, komen kleine, witte bloemen. Reeds tijdens de bloei groeit de bloembodem sterk in lengte. Dit resulteert na de bloei in in lange, rolronde vruchthoofdjes die op muizenstaarten gelijken (vandaar de naam…). Muizenstaart is een zogenaamde winterannuel of wintertherofyt. De zaden kiemen voor de winter en de plant bloeit in mei van het volgend jaar. De bloei duurt vrij kort. Tegen de zomer zijn de meeste plantjes al verdroogd en verdwijnen ze. Het zijn dus eenjarige planten. Vooral op tredplaatsen in weilanden In de Belgische flora van De Langhe et al. (1988) vinden we voor België als vindplaatstype korenvelden (vooral op zandgrond) en vochtige tredplaatsen in weilanden. De auteurs voegen toe dat de soort kalkmijdend is. De Nederlandse Oecologische flora (Weeda et al., 1985) bevestigt deze gegevens. De soort is in Nederland enkele keren op een natuurlijke standplaats gevonden (op aanspoelsel aan de zeekust), maar grotendeels gebonden aan landbouwgebieden. Interessant is de vaststelling dat het vroeger vooral een akkerplant was die tegenwoordig merendeels in weilanden voorkomt en uiterst zelden nog op akkers. Zwaenepoel (1997) analyseerde de Belgische gegevens in detail om dit te onderzoeken. Vele oude gegevens zijn inderdaad afkomstig uit akkers (vaak rogge) en het verdwijnen hieruit wordt in verband gebracht met het opgeven van de wintergraankultuur. Het feit dat de soort nu vaker dan vroeger in weide-ingangen gevonden wordt, is dan weer te verklaren door het gericht zoeken van botanisten op deze locaties en (vermoedelijk) niet door een werkelijke toename in deze ecotoop. De akkers waar Muizenstaartje tegenwoordig nog gevonden wordt, zijn vaak uitgesproken nat (uitgezand, of omgezet weiland). Een gemeenschappelijk kenmerk van de vindplaatsen 76 Natuurpunt Oost-Brabant Jaarboek 2001 in Nederland is dat ze in het voorjaar lang nat blijven en daardoor vrij kaal zijn. Daarnaast stelt men ook vast dat er een mengsel van uiteenlopende soorten bodemmateriaal optreedt (fijnkorrelig, grofkorrelig en organisch). Weide-ingangen zijn de plaatsen waar de soort in Nederland het meest gevonden wordt, vaak samen met Varkensgras (Polygonum aviculare), Straatgras (Poa annua) en Herderstasje (Capsella bursa-pastoris). Deze plaatsen worden namelijk veel betreden en bereden, waardoor er geschikte omstandigheden voor het plantje ontstaan. Het aanvullen van deze plaatsen met steenpuin is evenwel fataal (Weeda et al, 1985). Volgens het onderzoek van Zwaenepoel (1998) komt Muizenstaart in wegbermen van het ‘vogelmuurherderstasje-type’ en het ‘straatgras-grote weegbreetype’ voor, en dit bijna uitsluitend in zandig Vlaanderen. Het is in bermen echter een onstandvastige soort. Ze kan verschijnen als er kale bodem ontstaat, maar verdwijnt bij maaibeheer (waardoor men een ‘stabielere’ vegetatie krijgt). Het behoud van onverharde wegen is van groot belang voor Muizenstaartje en de andere soorten uit deze 2 bermtypes. Naast Muizenstaart komen er nog heel wat voormalige akkeronkruiden voor in deze wegbermtypes. Overbemesting is in akkers de oorzaak van hun verdwijning, doch voor een deel onrechtstreeks: doordat het graan tegenwoordig erg dicht op elkaar staat, ontstaat er een lichttekort voor de akkeronkruiden. Muizenstaart wordt immers genoemd als licht- en warmteminnende soort. Ook de sterkere mechanische grondbewerking speelt Muizenstaartje parten, net als andere soorten die zich niet vegetatief voortplanten (dus enkel door zaden). Een beperkt voorkomen Muizenstaart is zeldzaam in het Vlaams district en zeer zeldzaam in alle andere fytogeografische districten, dus ook het Brabants district waarin de Glabbeekse vindplaatsen vallen (De Langhe et al, 1988). De Limburgse plantenatlas van Berten (1993) toont duidelijk een concentratie van vindplaatsen in de natte zandleemstreek zoals in de Demervallei ten oosten van
Legende vindplaats Muizenstaart Natuurpunt Oost-Brabant Jaarboek 2001 77
Page 1 and 2:
Natuurpunt Oost-Brabant vzw jaarboe
Page 3 and 4:
VOORWOORD Natuurpunt Oost-Brabant s
Page 5 and 6:
verrassende natuur met nadruk op sp
Page 7 and 8:
Moenebroek (Geraardsbergen) beschik
Page 9 and 10:
Het Bermpje in de Schoorbroekbeek H
Page 11 and 12:
Visbestandsopname in de Schoorbroek
Page 13 and 14:
Locatie Bermpje 3-doornige 10-doorn
Page 15 and 16:
De uitgestorven fosfaatvliedende ho
Page 17 and 18:
Waterranonkel. Foto Luc Nagels c. F
Page 19 and 20:
Literatuurlijst BOON W. (1979). Enk
Page 21 and 22:
Sarcoscypha jurana is algemeen in d
Page 23 and 24:
De Rode kelkzwam. Foto Jos Monnens
Page 25 and 26: De Blauwplaatstropharia: een Noord-
Page 27 and 28: Een kort biologisch overzicht Echol
Page 29 and 30: De Meervleermuis - Myotis dasycneme
Page 31 and 32: plaatsen (bijvoorbeeld spouwmuren)
Page 33 and 34: In de loop van de zomers 2001 en 20
Page 35 and 36: Tabel 1 : overzicht van de bekendst
Page 37 and 38: in het substraat vergroeid. Verwijd
Page 39 and 40: 4. Lichenen en luchtkwaliteit Liche
Page 41 and 42: 6. Groeiplaatsen Waar kan je lichen
Page 43 and 44: Naast Cladonia-soorten vinden we ui
Page 45 and 46: Geografische context Hoegaarden lig
Page 47 and 48: nemen. Vanuit de drooggevallen Noor
Page 49 and 50: oorsprong van vele Hoegaardse plaat
Page 51 and 52: hakvruchten zoals rapen, bieten en
Page 53 and 54: innenkort nog een extra duwtje door
Page 55 and 56: het statuut van natuurreservaat. He
Page 57 and 58: (Meldert en Babelom), Grauwe vliege
Page 59 and 60: GEEBELEN, J. (1995). Het Rosdel. N&
Page 61 and 62: Vindplaats Grondster in zandgroeve
Page 63 and 64: Exoten in Oost-Brabantse poelen Bij
Page 65 and 66: kleine schildpadden, slangen (ook j
Page 67 and 68: hoge dichtheden is hij tevens veran
Page 69 and 70: Uitheemse amfibieën en reptielen u
Page 71 and 72: het web stabieler zou maken. Een an
Page 73 and 74: - Rillaar, Langestraat 56, in tuin,
Page 75: Enige bedenkingen In de eerste Rode
Page 79 and 80: Binkom is de soort heel talrijk. Vo
Page 81 and 82: immers kwistig om met bemesting. Ma
Page 83 and 84: Opmerking Diepte Toegang? Bomen Str
Page 85 and 86: Ja Es (begin) Meidoorn (begin) Verr
Page 87 and 88: 2 meter Ja Grazig Stuk aarde Klein
Page 89 and 90: Es Olm, Vlier, Rode kornoelje, Slee
Page 91 and 92: Contactpersonen van de afdelingen:
show all

Jaarboek natuurstudie 2001 - Natuurpunt Velpe-Mene

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?