Baksteen op de maag? Getraind tegen de kou - i-Sana

Tuinsprokkels
Postelein en
winterpostelein
Postelein, Portulaca oleracea,
wordt al duizenden jaren
gekweekt. Het is een
halfwinterharde, eenjarige
plant die zich in de vrije natuur heel
gemakkelijk uitzaait en dat vooral
op lichte, goed afwaterende gronden
in de volle zon. Postelein vormt
kruipende stengels met dikke,
vlezige blaadjes. Vooral in Frankrijk
wordt postelein vaak aan soepen
toegevoegd, een gebruik dat van de
Romeinen werd overgenomen.
Postelein is een zacht
waterafdrijvend en laxerend
middel. Bovendien is postelein
een grote bron van vitamine C en
bevatten de blaadjes ook ijzer,
calcium, caroteen, thiamine,
riboflavine en niacine. Onlangs
heeft wetenschappelijk onderzoek
uitgewezen dat postelein vetzuren
bevat die hartkwalen zouden
voorkomen.
Winterpostelein, Claytonia perfoliata
(ook nog bekend als Montia
perfoliata), vertelt een soortgelijk
verhaal. Het plantje schiet spontaan
in talloze tuinen op, want het zaad
verschuilt zich in potten van vaste
planten en struiken. Mooi is dit kruid
alleszins, met bloemtrosjes boven
het grappige blad.
Het kleine sappige plantje met
de bijna ronde blaadjes die fraai
geschikt uit een rozet opschieten,
is een veel voorkomend onkruidje
langs de westkust van Noord-
Amerika. Het groeit er op
beschaduwde plaatsen die ’s
winters vochtig zijn en doet dat
zelfs in koele kloven in de meest
onherbergzame streken. Met
die voorkeur voor lommerrijke
plekjes verschilt het overduidelijk
van postelein dat eerder een
zonneklopper is. Winterpostelein
versiert het bord en wordt daarom
zeer gewaardeerd in de Nouvelle
Cuisine.
De aromatische
kalmoes
Vijverliefhebbers kennen
kalmoes ongetwijfeld.
Acorus calamus is een
prima moerasplant
waarvan het blad sterk lijkt op
dat van de gele lis waarmee het
vaak samen voorkomt. Kalmoes is
afgeleid van het Griekse ‘calamus’
wat riet betekent. Kalmoes
behoorde in de oudheid tot de
belangrijkste ingrediënten van
geurzalven.
De bloemkolf van kalmoes verschijnt
aan de zijkant van het blad. Bij ons
geeft kalmoes nooit zaad omdat de
juiste insecten in ons koele klimaat
ontbreken. De etherische olie die
de aangename geurstoffen bevat,
zit voornamelijk in de wortelstok.
Ook bij het kneuzen van het blad
komt het aroma vrij. De gemalen
wortel wordt gebruikt in potpourri’s
en geurzakjes, de etherische olie is
bestanddeel van parfums.
De dropplant
Agastache foeniculum is
een prima tuinplant die
het ongeluk heeft een
sprekende gelijkenis
te vertonen met een netel en
daarom door onervaren tuinlieden
vaak in een jong stadium wordt
doodgeschoffeld. Twijfel je, neem
dan het blad even tussen duim en
wijsvinger. Geurt je duim naar drop
dan heb je met een dropplant te
doen. Deze winterharde vaste plant
geeft mooie blauwe bloemen en
er is zelfs een steriele cultivar, die
zoals het een onvruchtbare plant
betaamt, een lange bloeitijd heeft:
Agastache ‘Blue Fortune’. Heel
recent verscheen ook een steriele
cultivar met rode bloemen op de
markt: Agastache ‘Red Fortune’.
Het blad van de dropplant levert
een lekkere thee en ook aan
van Ivo Pauwels
kruidenazijnen voegt Agastache
foeniculum zijn fijne smaak toe.
De Cheyenne-indianen gebruikten
een aftreksel van de dropplant
tegen verkoudheid en ziekten van
de ademhalingswegen. Andere
stammen zoals de Dakota, de Cree,
de Omaha, de Lakota, de Ponca
en de Pawnee zetten thee van dit
heerlijke kruid.
48 SANA nr 29 SANA nr 29 49