Jaarverslag 2006 Amnesty International afdeling Nederland - CBF

TERUGBLIK 2003-2006
VOORKÓMEN VAN MARTELEN,
STOPPEN VAN GEWELD TEGEN
VROUWEN
Doelstelling beleidsplan
Amnesty Nederland streeft na dat:
1. Overheden meer doen om martelen te
voorkomen door betere toepassing van inter-
nationale normen en door training van politie,
leger en andere wetshandhavers.
2. Overheden in toenemende mate maat-
regelen nemen om geweld tegen vrouwen,
gepleegd door overheid én burgers, te voor-
komen.
Er werd door Amnesty hard geijverd voor de
Nederlandse toetreding tot het Facultatief
Protocol bij het VN-Verdrag tegen Marteling.
De lobby bij een onwillige Nederlandse regering
leidde uiteindelijk tot enkele moeizame, maar
waardevolle stappen vooruit. De Nederlandse
wetgeving werd aan het protocol aangepast, en
in 2005 vond ondertekening plaats. Ratificatie
laat echter nog altijd op zich wachten.
Grote zorg was er over de marteling en mishan-
deling van verdachten, door de VS en andere
landen, in de ‘oorlog tegen terrorisme’. Amnes-
ty’s onderzoek en standpunten hieromtrent,
bijvoorbeeld over het gevangenkamp Guantá-
namo Bay, wonnen in de loop der jaren sterk
aan weerklank en invloed. De VS lieten veel
gevangenen uit Guantánamo Bay vrij, maar het
kamp bleef wel open en eind 2006 zaten er
nog altijd ruim vierhonderd mensen vast. Vanaf
2005 werden de acties gebundeld in een lan-
gere campagne onder de naam ‘Laat de angst
niet winnen van de mensenrechten’. Amnesty’s
werk had een positieve invloed op de regels
voor de Nederlandse militairen in Afghanistan,
met name met betrekking tot de overdracht
van gevangenen.
Het Nederlandse Programma Politie en Men-
senrechten was belangrijk in het scholen van
medewerkers van het Internationaal Secreta-
riaat en andere nationale Amnesty-afdelingen,
met name de Sloveense en Peruaanse, over
manieren om marteling bij de politie te helpen
voorkomen. Daartoe verscheen ook het hand-
boek Understanding Policing.
In 2004 en 2005 voerde Amnesty de grote cam-
pagne ‘Stop Geweld tegen Vrouwen’. Tijdens
de campagne werkten veel nationale afdelin-
gen aan mensenrechtenschendingen of -kwes-
ties in eigen land. In Nederland ondertekenden
vertegenwoordigers van veertien religieuze
organisaties een verklaring waarin ze geweld
tegen vrouwen veroordelen. Verder richtten
de Nederlandse inspanningen tijdens de cam-
pagne zich op verbetering in ‘doellanden’,
waaronder Turkije, Nigeria, Guatemala, Mexi-
co, Rusland, Irak, Liberia en Indonesië. Acties
waarvoor in Nederland voorbereidingen waren
getroffen of steunbetuigingen waren ingeza-
meld, werden in de desbetreffende landen uit-
gevoerd. Er waren diverse successen, waar-
onder het schrappen van discriminerende arti-
kelen uit het Turkse Wetboek van Strafrecht,
nieuwe wetgeving tegen geweld tegen vrou-
wen in onder meer de Filipijnen en Liberia, en
een strenger NAVO-beleid om betrokkenheid
van eigen personeel bij gedwongen prostitu-
tie tegen te gaan. Na afloop van de campagne
is het thema geweld tegen vrouwen een per-
manente prioriteit in het landenwerk gebleven.
Zo kwam in Rusland een publieksactie van de
grond met lokale ngo’s.
3.
26 A M N E S T Y I N T E R N A T I O N A L
J A A R V E R S L A G 2 0 0 6 27
WERELDWIJD
TERUGDRINGEN VAN
DE DOODSTRAF
Onderdeel missie Amnesty International
• Het recht op geestelijke en lichamelijke
onschendbaarheid.
De trend naar afschaffing van de doodstraf is al
jarenlang onmiskenbaar. Meer dan de helft van
alle landen ter wereld heeft de doodstraf inmid-
dels, bij wet of in de praktijk, afgeschaft. In 2006
schaften twee landen de doodstraf voor alle mis-
drijven af: de Filipijnen en Moldavië. China voerde
nieuwe wetgeving in die bepaalde dat alle dood-
straffen die door lokale rechtbanken zijn opgelegd,
opnieuw worden beoordeeld en geratificeerd door
het Hooggerechtshof. Mogelijk positief aspect hier-
van is dat de kwaliteit van de processen zou kun-
nen verbeteren en dat het aantal doodvonnissen
afneemt, maar het is slechts een eerste stap op
weg naar volledige afschaffing.
DOODSTRAF SADDAM HOESSEIN
Amnesty International reageerde teleurgesteld
op het doodvonnis tegen de Irakese ex-dictator
Saddam Hoessein in november. De rechtszaak,
die een grote bijdrage had kunnen leveren aan
eerlijke rechtspleging en rechtvaardigheid in Irak,
bleek een armzalige affaire vol ernstige fouten.
De Nederlandse premier Balkenende noemde het
vonnis ‘terecht’ en de ministers Bot en Verdonk
reageerden op vergelijkbare manier. Naar aanlei-
ding daarvan schreef Amnesty Balkenende een
brief om uiting te geven aan haar ‘bevreemding en
teleurstelling’, en om te wijzen op het feit dat de
uitspraken in strijd waren met Nederlands, EU- en
VN-beleid. Bovendien, zo stond in de brief, deden