Beurtvaarders, trekschuiten en overzetveren - theobakker.net

Beurtvaarders, trekschuiten en overzetveren
De trekschuiten naar de dorpen in Waterland, Zaanstreek of
Hoorn begonnen allemaal op de noordoever van het IJ, aan
de Waterlandse Zeedijk. Passagiers dienden eerst met een der
drie overzetveren naar het betreffende vertrekpunt te reizen.
Die overzetveren kwamen we eerder tegen. De noordelijke bestemmingen
waren als een der eerste (1660) goed uitgebouwd,
in een samenwerkingsverband tussen Amsterdam en de steden
Hoorn, Edam, Monnickendam en Purmerend. In 1661 worden
de dienstregeling en de tarieven gepubliceerd. Er kwam een
veer van Amsterdam via Monnickendam naar Edam dat ’s zomers
6x heen en 5x terug voer. Van Amsterdam naar Purmerend
6x heen en weer. In de winter is de dienstregeling iets
afgeslankt, meestal 1x p/dag minder. Voor beide verbindingen
worden trekvaarten gegraven waarvan het begin ligt in Buiksloot
nabij het eindpunt van het Buiksloterveer. Van zowel
Edam als Purmerend zijn overstapmogelijkheden naar Hoorn.
Een onderdeel van de verbinding is de gegarandeerde aanslui-
ting van deze trekschuitverbindingen met het overzetveer naar
Amsterdam. Die aansluiting prevaleerde boven de noodzaak
om op tijd te varen.
De schuiten die voor deze vaart geschikt waren hadden een relatief
klein vrachtvermogen, een ruime passagierscapaciteit en
een strakke dienstregeling. Omdat de schuiten niet afhankelijk
waren van wind, maar getrokken werden door een paard (met
een bekende, constante snelheid) was het mogelijk aan- en afvaarttijden
te garanderen. Daar zaten handelaars, maar ook de
posterijen en zakenreizigers op te wachten. Op een model in
het Scheepvaartmuseum Amsterdam is de indeling goed te zien:
Boven: Trekschuitsteiger voor herberg Berebijt aan de Amstel.
Links: Het Naarderveer had zijn steiger in de Leprozengracht, direct aan
de Amstel.
46