De Schutting Voorbij - Invoering Wmo

We kennen:
- cliënten met een meervoudige problematiek, waarbij interventies op andere terreinen nodig
zijn, voordat we de sociale participatie kunnen aanpakken;
- cliënten met een dermate zware psychosociale problematiek, dat het de opzet van het
project te boven gaat. Dan blijkt doorverwijzen en loslaten niet altijd mogelijk;
- cliënten waarbij blijkt dat zelfstandig participeren te hoog gegrepen is. Hoewel de hulpverlening
bij voorkeur in afgebakende trajecten werkt, met duidelijk omschreven targets, hebben deze
cliënten bij voortdurend of herhaling begeleiding nodig, soms levenslang.
Een project als de proeftuin werkt niet in een vacuüm. Het welslagen van het project is
gebaat bij een soepele aansluiting bij de voorafgaande schakel -de signalering vanuit de
tweede schil en de erop volgende schakel- de intensievere hulpverlening, tot bemoeizorg aan
toe. Deze discussie komt andermaal uit bij het pleidooi voor wijknetwerken en integraal case
management.
Ad d. Methodiekontwikkeling: sociaal netwerk.
In december 2006 trekken leden van de klankbordgroep (de Welzijntafel) aan de bel. Ze
stellen voor geen extra energie meer te steken in de werving van nieuwe cliënten, maar de
resterende tijd vooral te gebruiken om met de projectgroep te werken aan methodiekontwikkeling.
Na consultatie van enkele praktijkdeskundigen concludeert de projectleiding dat
‘sociaal netwerk’ daarbij het kernbegrip moet zijn. Er is een omvangrijke stapel literatuur die
een verband laat zien tussen psychisch welbevinden en zelfredzaamheid enerzijds en het
persoonlijke sociale netwerk anderzijds.
Beide projectgroepen bespreken vervolgens enkele reeds afgesloten trajecten, toegespitst op
de vraag of we voldoende zicht hebben op de aard, omvang en kwaliteit van het sociale
netwerk van betrokkene. Een tweede spoor is een nadere analyse van de intakeformulieren
van de verschillende deelnemende instellingen en de wijze waarop sociaal netwerk daarin
naar voren komt.
Het punt sociale netwerk blijkt echter nauwelijks uitgewerkt te zijn. En dat, terwijl er in den
lande veel meetinstrumenten ontwikkeld zijn: de traditionele netwerkanalyse, die de
betrokkene als middelpunt neemt van een aantal uitdijende cirkels met relaties van afnemende
intimiteit (familie, vrienden, kennissen, buren, collega’s, professionele hulpverleners). Binnen
iedere categorie wordt gekeken naar de frequentie, aard en wederkerigheid van het contact.
Andere methoden nemen veel voorkomende situaties als uitgangspunt en kijken in hoeverre
iemand kan terug vallen op contacten voor praktische en sociaal-emotionele ondersteuning.
Daarbij is nabijheid vaak belangrijker dan verwantschap (‘Beter een goede buur…’).
De bespreking leidt tot een aantal conclusies. Zo zou in principe iedere instelling het sociaal
netwerk van haar cliënten in kaart moeten brengen, niet alleen de frequentie van contacten,
maar ook de persoonlijke betekenis die ze voor de cliënt hebben. Dat principiële uitgangspunt
relativeren de consulenten meteen. Je kunt iemand die in een sociaal activeringstraject
zit het hemd van het lijf vragen, maar bij een kortdurend contact, een huismeester die een
kleine reparatie komt uitvoeren is dat niet legitiem. Toch concluderen de projectgroepen
andermaal dat het goed zou zijn als werkers en vrijwilligers, die om totaal andere redenen
veel ‘achter de voordeur’ komen, getraind worden om signalen van een isolement en
eenzaamheid te herkennen. Het versterken van sociale netwerken zou een thema moeten zijn
voor alle organisaties op gebied van wonen, welzijn en zorg.
7.4. Het experiment in Hoge Vucht
In het Plan van Aanpak is een experiment opgenomen in de wijk Hoge Vucht. De aanleiding
daarvoor ligt bij de veronderstelling dat verschillende instellingen over de vloer komen bij
dezelfde cliënten, zonder dat ze dit van elkaar weten. Dat is voor de cliënt onwenselijk,
omdat hij op die manier te maken krijgt met een onoverzichtelijk veld van hulpverleners, aan
wie hij iedere keer opnieuw zijn verhaal moet doen. Bovendien lijden de effectiviteit en
kwaliteit van de hulpverlening onder een gebrekkige overlap en afstemming.
Wmo-proeftuinen in Breda
9