Poppels Oorlogsboek - Nicolaus Poppelius

24. De ondervinding van een politiek gevangene (Yvonne Abeele)
Het was November 1940. Reeds enkele maanden werden we door den vijand verdrukt. Stilaan
kwamen krijgsgevangenen, Belgen en Franschen, die uit de kampen waren ontsnapt. Afgetrokken en
vermagerd zagen zij er uit, ook erg vermoeid. De meesten legden grote afstanden te voet af zoodat ze
erg gewond waren aan de voeten. Met dit alles te zien en daar mijn man in 1914-18, op dezelfde wijze
uit Duitschland ontsnapte, kwam het dat ik groote belangstelling voelde voor deze arme sukkelaars,
en nam het besluit hen te helpen, overal waar ik kon, ook op gevaar van mijn eigen leven. In 't begin
vlotte alles goed, zoodat er zich geen moeilijkheden voordeden. Intusschen vlogen de
bommenwerpers van de R.A.F. regelmatig naar het vijandige Duitschland om er allerhande doelen te
bestoken, zoodat ook de piloten, die in de omgeving door den vijand getroffen werden, of een
noodlandig moesten maken, bij mij aanklopten. 't Was daarmee dat ik in verbinding kwam met de
Hollandsche Organisatie en me nadien bij de Belgische aansloot. Doch nu zou het niet lang meer
duren: talrijk waren de leden van het Verzet maar nog talrijker waren de Gestapo's, feldgendarmen en
hun gemeene handlangers die alles in 't werk stellen, om zooveel mogelijk geheime werken en
diensten op te lichten. Zoo kwam het dat ik door verraad werd gevangen genomen. Het was den 9e
maart 1944. 's Morgens al heel vroeg moest ik me in den auto van de G.F.P. begeven; 't was voor het
helpen van geallieerde piloten dan werd ik eerst naar Turnhout overgebracht en in een onderaardsche
cel opgesloten, daarna werd ik naar Antwerpen gevoerd, naar de Belgielei.
Gedurende het streng verhoor welke er plaats had, hield ik me dom, en zoo heb ik niemand verraden.
Weer moest ik verder vervoerd worden, nu naar de Begijnenstraat waar ik 2 maanden moest blijven,
tot op 2 Mei. Ik zat er opgesloten, eerst in een cel alleen. Dat zou 3 à 4 weken duren. Nadien kwam ik
in cellen met meerdere vrouwen. Meermalen werd ik in een kruisverhoor gesteld en niettegenstaande
de bedreigingen en mishandelingen die ik daar te verduren had, heb ik volgehouden en niemand
verraden. Maar toch kwam de straf: ik werd veroordeeld op de Luftwaffe tot 3 jaar dwangarbeid. Toen
sprak een Duitsche advokaat: "Ziet ge den toestand dezer vrouw" (dom). Zoo werd ik dan naar
St.Gilles te Brussel overgebracht. Wanneer ik veroordeeld werd, waren wij met 6 personen waaronder
4 vrouwen, allen voor dezelfde zaak en hetzelfde werk, dat we hadden verricht. Als ik u schrijf over het
leven in de cel, voel ik me telkens benauwd als ik aan die benarde dagen terugdenk. In St.Gilles
waren we met 4 in een cel, later met 5 vrouwen en 4 strooizakken. Ons eten bestond gewoonlijk uit
droog brood, soep en pap die we motocyclette-pap noemden. Werken mochten we er niets: wij
moesten ons den heelen dag vervelen. Het daglicht zagen wij op schaarsche wijze. Alleen het botsen
van de moffenhielen, het rammelen van sleutels en het kretsen van oude grendels drong tot ons door.
Regelmatig kregen we nog wat scheldwoorden te hooren, maar voor ons was het zwijgen verplicht.
Een keer per dag, als wij niet gestraft waren, mochten we buiten, 10 minuten lang; wij moesten gaan
op afstand van 3 meter van elkaar. Zoo ontmoette ik mijne vriendin, met wie ik persoonlijk gewerkt
had; ze poogde me iets te doen verstaan, maar aan het scherpe controleoog van de bewakers kon ze
niet ontsnappen en werd ze verwezen tot de donkere cel. Nogmaals zou ze van cel moeten
veranderen en kwam juist nevens mij. Wat geluk! Na de wandelingen konden wij telkens terug naar de
koude, muffe cellen waar de eentonigheid van ons verdrukte leven verder ging, afgezonderd van de
wereld. Zwijgen moesten we, maar, elkander verstaan en begrijpen konden ze ons niet beletten. Onze
oogen spraken soms boekdeelen; er werd op muren geschreven en tusschen de celmuren met
Morseteekens geklopt en gesproken zoodat de gevangenen toch altijd in verbinding waren. Hoe de
toestand in de buitenwereld was, kwamen wij te weten door de geheime telefoon en dat er iets zou
gebeuren, zagen we wel aan de bewakers: ze waren zoo bang en zenuwachtig dat ze het uittierden in
boosheid en brutaliteit. Begin September was het alarm: we moesten ons vaardig maken en ons
zaken meenemen. Op het binnenplein gekomen, werden we, na een wachttijd van eenige uren, in
camions geduwd, opeengeperst als visschen. Het waarheen lag nu op ieders mond. Aan den trein
gekomen, moesten we niet meer vragen: "waarheen?" Het was nu recht naar Duitschland. "Instappen"
brulden de Duitschers en we werden met wapens bedreigd.
In de dierenwagens van den trein was juist hetzelfde spel als in de camions: opeengepakt als om te
stikken; er waren er reeds die begaven: uitgehongerd en ziek. De trein vertrok. Zouden we nog ooit
ons duurbaar Vaderland, waarvoor we hadden gestaan in de rijen van het verzet, terugzien? In den
volgenden nacht werd de trein gesaboteerd door den machinist en den stoker van den trein zelf. Zij
waren leden van den weerstand. Nu was de verlossing in 't zicht: 's anderendaags in den namiddag
kwamen we terug te Brussel in de Midi waar we waren ingestapt in den vreeselijken trein, maar nu
waren het leden van de Witte Brigade en van het Rood-kruis van België. Vrij! We waren vrij! Dan eerst
beseft men de ware beteekenis van dit woordje! Gaan en zien wat wij wilden, voortgaan en blijven