Poppels Oorlogsboek - Nicolaus Poppelius

25. De bevrijding is daar! (Frans Slegers)
Vrijdag 1 September 1944! Rek! Tek!Tek! Kijk eens hoe laag die vliegers over den weg scheren! Het
zijn geallieerden die de terugtrekkende Duitschers bestoken. Aan de Heihuiskens krijgt de autobus
van Tilburg haar deel: verscheidene gekwetsten; ze rijdt niet meer: te gevaarlijk. De scholen, pas een
halven dag geopend, worden opnieuw gesloten. 's Zondags klinkt het door de Engelsche radio:
Namen en Brussel zijn bevrijd en de geallieerden rukken op naar Antwerpen! Van uit Arendonk
sijpelen ontstellende berichten door van Duitsche gruwelen aan de grens en 's Maandags 's morgens,
hangt aan de melkerij het laconische bericht van den weerstand: werkzaamheden neerleggen! De
bevrijding nadert ... Over den weg snorren dichte rijen auto's met het Herrenvolk in de richting van de
Heimat. In alle haast worden pakjes gemaakt, spaarboekjes ergen in den grond gestopt, polissen van
de verzekering tegen brand op zak gestoken en den boer opgevlucht, een eind van de groote baan
want ge kunt nooit weten met die terugtrekkende Duitschers. 's Nachts geweldige ontploffingen: de
Duitschers laten het vliegveld van Gilze-Rijen springen. "Morgen zien we toch wel Engelsche"
klappertandt Nelis tegen Fons in het midden van den nacht, als ze, opgeschrikt door het lawaai, even
buiten staan. Maar 's anderendaags is het ijselijk stil. Geen Engelschen, maar ook geen Duitschers
meer. Ja toch, ginder nog een paar te voet. Waar moeten die naartoe? We zitten toch ingesloten?
Want Breda is al bevrijd en Rotterdam bijna! Of leven wij misschien in niemandsland?
Neen, we zitten nog met de moffen! Blijkbaar eerst verward, evenals wij, door de valsche berichten
over Breda, hebben ze zich, na eenige dagen herpakt en gaat het terug naar het front, in Geel, zegt
men: met auto's, vrachtwagens, karren en paarden, kruiwagens, fietsen en trotinetten, ja, met alles dat
maar bolt en een ransel dragen kan. Dagen lang trekt de Hermann-Göringdivisie...Werken wordt er
niet meer gedaan. Paarden zijn er niet meer. De fietsen zijn al lang door de kameraden meegenomen.
De mannen slenteren rond door de velden, of houden hier en daar een praatje. Voor den honderdsten
keer vertellen ze hetzelfde: "Haben sie nicht zu arbeiten?" vraagt wel eens een jaloersche Frits. Op 't
Hollandsch Bedaf is er echter nog electriciteit. Wij gaans eens luisteren ... "Geallieerde tanks
stroomen Turnhout binnen" aldus Londen op 24 September. Fluisterend wordt het voortverteld: "Ze
komen! Ze naderen! Eer 't weer Zondag is zullen ze er wel zijn!" Duitschers die van 't front komen
vertellen in vertrouwen van hevige gevechten in Postel en in Reusel. Er wordt weer jacht gemaakt op
wagens en paarden want er moet munitie vervoerd worden. Een heelen tram, midden in 't dorp, moet
men lossen. Het wordt een koortsig gaan en komen van soldaten, SS en andere. Op Zondag 1
October begint weer de jacht op de weerbare mannen. Putten en loopgraven moeten gemaakt
worden. Met de spade op den schouder marcheeren er naar " 't Schaaien!", wantrouwend van uit de
beemden nagegluurd door degenen die tijdig het hazenpad gekozen hadden. Er wordt gedreigd met
huizen in brand steken ... En 's anderen daags opnieuw, door de Hegge, 't Kruiphol, de Pylakker ... En
als ze Dinsdagmorgen weer op een troepje bijeen staan aan de Pastorij komt plots het bericht: "Terug
naar huis!: Tommie komt!" Zou 't waar zijn? Ver kan hij in ieder geval niet meer zijn. Gisteren brandde
het op verschillende plaatsen in de richting van Baerle en Engelsche vliegtuigen cirkelden voortdurend
over de omgeving ... De Weeldsche steenweg moet ontruimen. "Binnen eine Stunde. Essen mit
nehmen". Het was te verwachten en toch klinkt het als een donderslag! Binnen een uur! Dat is dus om
9 uur. Niemand heeft nog goesting om te eten: zwart roggebrood met erzatskoffie. En weldra trekken
ze over den weg: een zieke vrouw, steunend op den arm van hulpvaardige buren, sleurend met
pakken, dekens op den rug, door den neersijpelenden regen. Waar naartoe? Ze weten het zelf niet.
Voorloopig maar van de groote baan weg en dan maar op "goed valle het uit" naar Aerle of
Overbroek. Zoo ver van t' dorp en den weg gebeurt toch niets! Op de Kleine Vond langs de Kooipad
staan kanonnen. Soldaten graven zich in. Hier en daar uit het venster van een verdieping grijnst een
mitrailleuse. Gaat het dan toch ernst worden en gaat er toch nog gevochten worden in Poppel?
Gedurende den voormiddag blijft alles kalm. Het weder wordt iets beter. De miezerige regen heeft
opgehouden te vallen. Maar de lucht blijft betrokken. Van uit het karhuis bespieden we de bewegingen
van enkele Duitschers: een paar in de loopgraven; een langs den gevel van een huis ... sluipend.
Plots geratel van een machinegeweer. Het neemt toe. Komt opzetten als een hevige regenvlaag. We
vluchten haastig in den schuilkelder. Het schijnt vlak bij te zijn. Kogels kletteren tegen den gevel. Zijn
ze daar? Zullen we nu seffens kakhi zien in plaats van feldgrau? Een gansch uur duurt het, dan neemt
het af, ineens is het stil... De stoutsten wagen zich na enkelen tijd buiten. Niets te zien. Een angstige
stilte hangt in de lucht. Haastig wordt de kachel aangemaakt en die goesting hebben drinken koffie. 't
Doet deugd in die koude! Ineens beginnen de kanonnen te donderen. Iedereen zoekt dekking in
schuilkelder of stal. Het gedreun neemt toe; de losbrandingen volgen elkaar sneller op, zonder
tusschenpoozen. De projectielen suizen over ons. Naar Weelde? Of waar naartoe? Hoor! Schieten de