Paper "diversiteit in verbondenheid" - UNIZO.be
Paper "diversiteit in verbondenheid" - UNIZO.be
Paper "diversiteit in verbondenheid" - UNIZO.be
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Putnam is sociaal kapitaal sterk verbonden met burgerz<strong>in</strong>. Een samenlev<strong>in</strong>g gebaseerd op<br />
generaliseerbare reciprociteit is efficiënter en functioneert <strong>be</strong>ter op economisch en<br />
democratisch vlak.<br />
Er zijn verschillende vormen van sociaal kapitaal. Putnam (2000: 22) onderscheidt twee<br />
vormen: "bridg<strong>in</strong>g" en "bond<strong>in</strong>g". "Bond<strong>in</strong>g" gaat over een vorm van sociaal kapitaal die<br />
vooral naar b<strong>in</strong>nen is gericht en <strong>be</strong>doeld is om identiteit te <strong>be</strong>werkstelligen. Bond<strong>in</strong>g is goed<br />
voor specifieke reciprociteit en om groepssolidariteit te creëren. Het kan leiden tot homogene<br />
groepsvorm<strong>in</strong>g. "Bridg<strong>in</strong>g" daarentegen is meer naar buiten gericht en staat <strong>in</strong> het teken van<br />
het verkrijgen van nieuwe <strong>in</strong>formatie. Een voor<strong>be</strong>eld van bridg<strong>in</strong>g werd al gegeven door<br />
Granovetter, een econoom die de netwerktheorie toepaste. Granovetter (1973) toonde hoe<br />
kle<strong>in</strong>schalige <strong>in</strong>teracties <strong>in</strong> relatie staan met het macroniveau. Hij onderscheidt "strong" en<br />
"weak ties" . Sterke banden slaan op familie en vrienden. Zwakke banden zijn lossere<br />
kennissen met wie men contact heeft. Het heb<strong>be</strong>n van 'weak ties' is <strong>be</strong>langrijk voor het<br />
verkrijgen van nieuwe <strong>in</strong>formatie, bijvoor<strong>be</strong>eld <strong>in</strong>formatie over jobs.<br />
Weak ties are more likely to l<strong>in</strong>k mem<strong>be</strong>rs of different small groups than are strong<br />
ones, which tend to <strong>be</strong> concentrated with<strong>in</strong> particular groups.<br />
(1973: 1376)<br />
Voor sociaal kapitaal is het <strong>be</strong>langrijk een comb<strong>in</strong>atie van zowel bond<strong>in</strong>g als bridg<strong>in</strong>g te<br />
heb<strong>be</strong>n. Wel brengt Putnam naar voor dat negatieve effecten voor de bredere samenlev<strong>in</strong>g<br />
sneller verwacht kunnen worden bij bond<strong>in</strong>g waar een sterke groepsloyaliteit ook uitsluit<strong>in</strong>g<br />
van anderen met zich mee kan brengen. We kunnen hierbij bijvoor<strong>be</strong>eld denken aan<br />
racistische groepen.<br />
Putnam geeft aan dat Amerikanen <strong>in</strong> grote getale het gemeenschapsleven 5 verlieten en dat het<br />
maatschappelijk engagement teloorg<strong>in</strong>g. Hij brengt statistieken van verschillende dome<strong>in</strong>en<br />
samen. De sociale en politieke participatie <strong>in</strong> politieke organisaties, de kerk, vakbonden en<br />
ouderverenig<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> scholen neemt af. Hij nuanceert deze teloorgang <strong>in</strong> één hoofdstuk door<br />
te wijzen op een aantal tegengestelde tendensen, zoals de groei van nieuwe sociale<br />
<strong>be</strong>weg<strong>in</strong>gen, <strong>be</strong>trokkenheid van mensen bij kle<strong>in</strong>e groepen zoals zelfhulpgroepen en de<br />
<strong>be</strong>trokkenheid bij nieuwe communicatietechnologieën. Toch is de algemene teneur er één van<br />
teloorgang. Putnam gaat vervolgens op zoek naar oorzaken. De verander<strong>in</strong>gen heb<strong>be</strong>n te<br />
maken met de tweeverdienerseconomie en suburbanisatie die een verm<strong>in</strong>der<strong>in</strong>g van<br />
participatie aan het gemeenschapsleven met zich meebrengen. Het is vooral het effect van<br />
elektronisch enterta<strong>in</strong>ment en het verdwijnen van de 'long civic generation' (geboren tussen<br />
1910 en 1940) die <strong>be</strong>langrijk zijn voor het afbrokkelende gemeenschapsleven. Het is vooral<br />
het gecomb<strong>in</strong>eerd effect van generatie en televisiekijken. TV kijken als nieuwsbron <strong>be</strong>vordert<br />
weliswaar <strong>be</strong>trokkenheid op de maatschappij maar het evolueerde <strong>in</strong> de richt<strong>in</strong>g van passief<br />
enterta<strong>in</strong>ment. Mensen plooiden op zichzelf terug en kwamen niet meer uit hun zetel om<br />
actieve contacten met anderen aan te gaan.<br />
∗ Sociaal kapitaal gewikt en gewogen<br />
Putnam geeft een goede argumentatie waarom een samenlev<strong>in</strong>g moet <strong>in</strong>vesteren <strong>in</strong> sociale<br />
relaties tussen mensen. Hij geeft immers duidelijk aan dat sociale relaties ergens toedienen,<br />
niet alleen voor het hier en nu maar ook voor later, niet alleen voor onszelf maar voor de hele<br />
maatschappij. Zijn werk is dan ook <strong>be</strong>leidsmatig erg aantrekkelijk. Hij zet het <strong>be</strong>lang van het<br />
5 Zoals reeds vermeld <strong>in</strong> de probleemstell<strong>in</strong>g kan een eventuele tendens van dalende deelname aan het<br />
verenig<strong>in</strong>gsleven <strong>in</strong> Vlaanderen nog niet wetenschappelijk vastgesteld worden (Elchardus, Hooghe en Smits,<br />
2000).<br />
15
Change language