Paper "diversiteit in verbondenheid" - UNIZO.be

gemeenschapsleven weer op de agenda. Putnam gelooft in een heropbouw van het sociaal
kapitaal. Hierbij vernoemt hij o.a. het belang van bridging: initiatieven die mensen de
mogelijkheid geven contacten te hebben met mensen die anders zijn dan henzelf. Sport en
cultuur hebben hier een belangrijke rol. Nieuwe wegen dienen gezocht te worden om
verschillende mensen bij elkaar te brengen. Diversiteit wordt hier niet als een tegenstelling
gezien voor gemeenschap zoals bij de Chicagoschool. Integendeel, het wordt een belangrijk
element in gemeenschapsopbouw en betrokkenheid.
De erosie van het sociaal weefsel wordt door Putnam deels gezocht bij het passief
consumeren van bepaalde TV-programma's. Het is niet alleen de gespendeerde tijd voor de
televisie die belangrijk is maar vooral de aard van de programma's waar naar gekeken wordt.
Naar soaps kijken bijvoorbeeld heeft een anti-sociaal effect. Mensen die veel naar
entertainment kijken zijn minder maatschappelijk geëngageerd. Putnam gaat hierbij uit van
een rechtlijnig effect van bepaalde TV-programma's op het sociaal gedrag van mensen alsof
alles wat initieel gecodeerd wordt in TV-series ook zo gelezen wordt door mensen.
Consumptie wordt maar langs één zijde bekeken, namelijk de zijde van wat het doet met
mensen en wordt zo iets passief. Hij kijkt dus niet (zoals in de lijn van Hannerz) naar wat
mensen zelf met de boodschappen van TV-programma's doen (zie ook De Meyer, 1994 en
Willis, 1990). Consumptie kan echter soms ook iets creatief zijn. Sommige commerciële
instanties gericht op consumptie kunnen dan ook sociale neveneffecten genereren (zie verder).
Daarnaast behandelt Putnam vooral netwerken en sociale relaties die enigszins
geïnstitutionaliseerd zijn, dus meer formele relaties. Informele sociale contacten tussen
mensen (zoals iets gaan drinken met een collega na het werk, gaan kaarten elke
donderdagavond, mensen te eten vragen) komen aan bod in één hoofdstuk. In het volgende
punt keren we terug naar de stedelijke context waar het leven gekenmerkt wordt door de
omgang en relaties met vreemden; relaties die bij Putnam, gezien zijn vraagstelling, niet
gethematiseerd worden.
2.4 Relaties met vreemden, het kenmerk bij uitstek van de stad
"To live in a city is, among many other things, to live surrounded by large numbers of
persons whom one does not know. To experience the city is, among many other things, to
experience anonymity. To cope with the city is, among many other things, to cope with
strangers."
(Lofland, 1973: ix-x)
∗ Aantrekkelijkheid: een ander gevoel dan gemeenschap?
Mensen in de stad zijn genoodzaakt om te gaan met vreemden, aldus Lofland (1973). Ze zijn
vreemd omdat je niets hebt om op voort te gaan. Je hebt geen informatie over de
levensgeschiedenis van de persoon, je beschikt niet over roddel, je hebt er nog nooit
persoonlijk contact mee gehad. In die omgang met vreemden zijn stadsbewoners niet altijd
bezig hun fragiele zelf te beschermen. Mensen gebruiken de stad ook voor hun plezier en
vinden het avontuurlijk. De anonimiteit van de stad biedt de mogelijkheid tot 'urban fun' zoals
bijvoorbeeld anderen misleiden inzake je identiteit. Maar 'urban fun' hoeft niet altijd over
misleiding te gaan.
"Public spaces may also be the settings for the mild but quite pleasant adventures of
simply encountering and conversing with people one has never met before; that is,
16