Rapport GGD en publiek-private samenwerking - GGD West-Brabant

GGD en publiek-private samenwerking
3.1.4 Voorbeelden van Publiek-Private Samenwerking in
Nederland, Europa en in de wereld
Publiek-private samenwerking stamt als term al uit de jaren ’80. Tijdens de economische
crisis in deze tijd ontstond de ‘eerste golf’ (Klijn en van Twist, 2007). Het werd in de UK
aangejaagd door Margaret Thatcher als beleid in de veronderstelling dat het bedrijfsleven
veel efficiënter werkt dan de publieke sector. Daarnaast droogden de financiële middelen
vanuit de overheid op en was de (zorg)infrastructuur aan vernieuwing toe. Dit resulteerde
in de UK tot de eerste projecten binnen de zorg. Vanuit overheidsbeleid van de National
Health Service (NHS) moest er betere zorg geleverd worden en meer zorgprofessionals en
bedden komen om aan de toenemende zorgvraag vanuit de bevolking te kunnen voldoen.
Hiervoor besteedde de NHS de bouw van nieuwe ziekenhuizen uit door de grond voor de
ziekenhuizen te verkopen en daarna het ziekenhuis terug te huren. Uit diverse
berekeningen bleek dat zowel kwaliteit van zorg als het aantal bedden juist terugliep.
Daarnaast werd de zorg nog veel duurder waardoor grotere sociaal-culturele verschillen in
gezondheid en klassenjustitie dreigden te ontstaan (R. Smith, 1999; D. Gaffney et al.,
1999a; D. Gaffney et al., 1999b; D. Gaffney et al., 1999c; A.M. Pollock et al., 1999; J.
Jones, 2000; A.M. Pollock and D. Price, 2010). PPS leek dus in deze opzet niet te werken.
Ook in Nederland was er sprake van dreigende tekorten bij de overheid vergelijkbaar met
de situatie in de UK. Het toenmalige Kabinet Lubbers begon in het kader van zogenaamde
‘policy transfer’ met het stimuleren van PPS binnen Nederland in infrastructurele projecten
(wegen en huizen/wijken). Net als in de UK kwam er ook in Nederland zeer veel kritiek op
deze eerste projecten. Met een zeer kritisch evaluatierapport van de Algemene Rekenkamer
kwam de eerste golf tot stilstand.
Met de lessen uit het verleden startte rond 2000 in Nederland de tweede golf PPS. Nu lag
de nadruk vooral op contracten en strakke structuur. Ook nu waren er vooral PPS-projecten
binnen de infrastructuur (wegen en wijken/huizen; van Woelderen et al., 2006; Ministeries
van financiën, VROM, OC&W, VWS, Verkeer en Waterstaat, 2007). Waar andere ministeries
buiten VROM en Rijkswaterstaat zoals Defensie, VWS en Onderwijs ook begonnen met PPS,
betrof het hier nog steeds aanbestedingen van gebouwen zoals nieuwbouw van een Lyceum
en een Militair Museum. Binnen de zorgsector zijn er geen voorbeelden in 2007 en er
stonden op dat moment ook geen PPS-projecten gepland. De eerste niet op infrastructuur
gerichte studie naar PPS is binnen watervoorziening in Nederland en de rest van de wereld
maar met speciale aandacht voor mogelijkheden binnen Marokko (M. Rkhaoui, 2010).
In deze tweede golf ontstaat er ook binnen de Europese Unie aandacht voor PPS. Vanuit de
Commissie van de Europese Gemeenschappen wordt een groenboek gepubliceerd (2004)
over wat er nu precies onder PPS verstaan moet worden en welke (juridische)
randvoorwaarden er moeten gelden. Ook hier gaat de meeste aandacht uit naar projecten
in infrastructuur. De VN en meer specifiek de WHO komt echter met een op
gezondheidszorg gerichte benadering van PPS (K. Buse and G. Walt, 2000a; K. Buse and G.
Walt, 2000b; K. Buse and A. Waxman, 2001; R. Widdus, 2001).
15