Hoofdstuk 5 Verloren verleden (1990-1993).pdf

on: www.vijfeeuwenmigratie.nl
Minister-president Ruud Lubbers zette op 25 maart 1990 op de IKoN-radio
de grote lijnen van de kabinetsfilosofie neer. «Ik geloof ook dat we zelf zo
ver moeten gaan dat we ons hele systeem van de verzorgingsstaat - die hier
geënt was op een traditie van: je verdient als je kan je eigen boterham, maar
kom je door omstandigheden in de moeilijkheden, dan is er een samenleving
met een sociaal verzekeringssysteem - dat dat door mensen uit andere
culturen ook vaak verkeerd geïnterpreteerd werd. Dat was niet hun fout,
dat was de onze. Die begrepen het niet. Die zeiden: je werkt om een boterham
te verdienen en als je die boterham van een ander krijgt, dan hoef je
natuurlijk niet te werken. Dat is toch kennelijk de bedoeling van de Nederlandse
samenleving. Dat geloof ik echt, dat daar missignalen zijn gegeven en
dat het van: wij vangen jullie goed op, want we hadden toch onze Bijstandswet
en onze uitkeringen en dat is het verhaal ... Dat heeft de problemen
bepaald niet verkleind. Dat is ook niet echt sociaal. Echt sociaal is om
te zeggen: dit is een tussenstation, het kan helaas nu niet anders, er zijn te
weinig banen, misschien nu nog te weinig banen voor jou, gezien jouw capaciteit,
daar moeten we iets met scholing en vorming doen.»
En daar werd inderdaad l?et accent gelegd. Een strakkere controle op uitkeringen
en arbeidsongeschiktheid - die vanzelfSprekend niet alleen voor allochtonen
gold - en tegelijkertijd: scholing en vorming. Daarnaast moesten
de RBA's er naar streven dat allochtonen eind 1994 dezelfde kansen op werk
hadden als autochtone werkzoekenden. Maar zelfS als etnische minderheden
gelijke kansen op plaatsing krijgen, blijft een noemenswaardige daling van
de werkloosheid onder hen nog lang uit. Ze starten namelijk vanuit een
sterke achterstand op autochtone werklozen. Of er een Wet Bevordering
Evenredige Arbeidsdeelname Allochtonen zou komen, zoals de WRR in
1989 had geadviseerd, bleef voorlopig onduidelijk. Het kabinet wees contract
compliance zonder meer van de hand.
Het voorstel van de WRR voor een basiseducatieplicht werd ook niet
overgenomen. Vooral nieuwkomers moesten snel Nederlands leren en daar
zouden ook faciliteiten voor ingericht worden. De overheid ging de voorschoolse
opvang van allochtone kinderen uitbreiden en zij-instromers konden
in aparte opvangklassen binnen één jaar Nederlands leren. Voor het onderwijs
en de volwasseneneducatie trok het kabinet voor het jaar 1991 bijna
75 miljoen gulden extra uit en dat bedrag moest oplopen tot honderd miljoen
in 1994.
Rinus Penninx, geestelijk vader van de WRR-nota uit 1979 en als wvcambtenaar
en onderzoeker een belangrijke architect van het minderhedenbeleid
uit de jaren tachtig, vreesde dat het minderhedenbeleid zou verdrinken
in de sociale vernieuwing. De plannen om langdurige werkloosheid te
bestrijden en enkele maatregelen in het onderwijs gunde hij het voordeel
van de twijfel. Maar de nadruk lag - net als in het WRR-rapport uit 1989 -
veel te eenzijdig op de aanbodzijde van de arbeidsmarkt. De belemmeringen
370 aan de vraagzijde - directe en indirecte discriminatie, een absoluut tekort aan
E EN GOUDEN ARMBAND