Hoofdstuk 5 Verloren verleden (1990-1993).pdf

on: www.vijfeeuwenmigratie.nl
was met hun lot, maar omdat de hoofddoek hen zichtbaar en herkenbaar
hield en zo integratie makkelijker tegengegaan kon worden.
Nederland kent sinds mensenheugenis geen sterke ideologische of politieke
stromingen meer, die aan de natie een zending toeschrijven waaraan individuen
zich moeten onderwerpen. Ernest Zahn merkte op, dat Nederlanders
niet zozeer streven naar hegemonie over anderen, maar eerder naar autonomie
voor zichzelf. Als nationalisme in Nederland al een item was, dan ging
het vooral over het gebrek eraan.
Nederlanders zijn zich er wel van bewust dat ze op een begrensd territorium
leven, dat ze een gemeenschappelijke taal spreken en dat ze een gemeenschappelijk
verleden hebben - de belangrijkste bestanddelen van een
nationale identiteit. Maar dappere helden uit een ver verleden worden hier
nauwelijks bezongen, historische daden niet opgeblazen. Nederlandse kinderen
die liedjes kennen over Piet Hein en 'hun daden benne groot', zijn
uitzonderingen. «De eersten van mijn kindskinderen die ik onderwijs zie genieten,»
zei Jan Blokker in 1989 op een symposium 'over Nederlandse identiteit
en geschiedschrijving', «weten wat sandinisten zijn, maar van Alva, van
de gebroeders De Wit of van Thorbecke hebben ze nooit gehoord.»
Nederlanders hebben weinig kaas gegeten van hun vaderlandse geschiedenis.
Erg vond Blokker die historische vergeetachtigheid overigens niet.
«Wie kort van memorie is, verzamelt minder wrok: in die zin is vergeetachtigheid
eigenlijk een van onze mooiste nationale eigenschappen.» Maar het
is ook weer niet alléén een zegen. «Het nadeel zou kunnen zijn dat we, met
zo weinig training in het taxeren van historische processen, eigenaardige beoordelingsfouten
kunnen maken ten aanzien van ontwikkelingen die net
voorbij zijn, en dus eigenlijk nog deel uitmaken van de werkelijkheid van nu.»
De CentrumDemocraten en de Centrumpartij '86 - zo had de heropgerichte
CP zich na een faillissement genoemd - konden Nederlanders niet
makkelijk en zeker niet massaal mobiliseren op het nationalistische thema.
Daarop lag de nadruk dan ook nog minder dan in andere Europese landen.
In hun propaganda legden de racistische partijen graag de link tussen werkloosheid
en de betaalbaarheid van de sociale voorzieningen aan de ene, en
immigranten - steeds vaker asielzoekers - en criminaliteit aan de andere
kant. Verder was van de CD en de cp'86, net als in het buitenland, bekender
wat ze niet wilden dan wat ze wel wilden.
Janmaat keerde bij de parlementsverkiezingen van 6 september 1989 desondanks
terug in de Tweede Kamer. Hij kreeg ruim tachtigduizend stemmen.
De CD-lijsttrekker bleek vooral populair in Noord- en Zuid-Holland
en in de vier grote steden, waar veertig procent van zijn electoraat huisde.
Werkloze Turken en Marokkanen en groeiende aantallen asielzoekers waren
de onderwerpen waarop Janmaat in 1989 zijn kiezers mobiliseerde.
Nederland begon te wennen aan politiek georganiseerd racisme. De reac-
354 ties van politici en journalisten waren aanzienlijk laconieker dan bij eerdere
EEN GOUDEN ARMBAND