1AQYoMq

FocusDenkbaar is dat een regeerakkoord belangrijkeafspraken bevat over tot stand te brengen wetgeving,zodat de onderhandelaars de noodzaak voelen om daaroverafspraken te maken met de Eerste Kamer. Dat is echteraan hen, er komt in mijn voorstel geen bepaling in deGrondwet die daartoe verplicht. Een nieuw aantredendkabinet hoeft niet het vertrouwen te krijgen van de EersteKamer.Dit voorstel vormt op zichzelf geen aanleiding omde samenstelling van de beide Kamers wezenlijk te veranderen.Tweede-Kamerleden blijven voltijders, omdat hunwerk niet goed in deeltijd is te doen; Eerste-Kamerledenblijven deeltijders, omdat dat eraan kan bijdragen dat zemeer distantie ten opzichte van de regering houden. Welwordt de taak van de Tweede Kamer iets lichter en die vande Eerste Kamer iets zwaarder, nu zij ook het recht vanamendement en het recht van initiatief krijgt. Dat kanreden zijn om het aantal leden van de Tweede Kamerterug te brengen tot 100, al heeft dat wel als nadeel dat deafspiegeling van meningen in het land daardoor iets minderverfijnd wordt. Omgekeerd stel ik voor het aantalleden van de Eerste Kamer te verhogen naar 100, maar detaakverzwaring zou eventueel ook kunnen worden opgevangenmet een wat grotere deeltijd: niet één vergaderdagper week maar twee.Overigens mag worden verwacht dat partijen diekandidaten selecteren voor de Eerste Kamer, een voorkeurzullen hebben voor personen die verstand hebben vanwetgeving, met wellicht ook specialisten in de wetgevingvan bepaalde beleidsterreinen. Te verwachten is dat partijenzullen doorgaan met het voordragen van kandidatendie veel ervaring hebben in het openbaar bestuur, en datzij nog iets meer nadruk zullen leggen op de juridischedeskundigheid, die onmisbaar is voor het maken van wetten.Ook lijkt het verstandig de ambtelijke ondersteuningvan de Eerste Kamer uit te breiden.6. Moment waarop de Eerste Kamer zalworden gekozenEen belangrijke vraag is op welk moment de nieuwe EersteKamer zal worden gekozen: tegelijk met de TweedeKamer of niet. Dit hangt samen met de vraag hoe conflictentussen het kabinet en de nieuwe Eerste Kamer wordenopgelost. Er zijn drie mogelijkheden.1) De beide kamers worden gelijktijdig gekozen. Als, bijeen politiek conflict tussen kabinet en Tweede Kamer,het kabinet aftreedt en er vervroegde verkiezingenvoor de Tweede Kamer komen, wordt de Eerste Kamergelijktijdig herkozen.2) Bij tussentijdse verkiezingen voor de Tweede Kamerwordt de Eerste Kamer niet opnieuw gekozen.Subvariant 2a: bij een conflict tussen regering enEerste Kamer heeft de regering het primaat: zij kan deEerste Kamer ontbinden.Subvariant 2b: de Eerste Kamer wordt niet tussentijdsontbonden: niet bij een conflict van de regering metde Tweede Kamer en evenmin bij een conflict met de EersteKamer.Voorstel 1 maakt van de Eerste Kamer een bij uitstekpolitiek orgaan, dat gelijktijdig met de Tweede Kamerwordt gekozen, ook na een kabinetscrisis. Daardoor iseen kabinet dat steunt op een meerderheid in de TweedeKamer vrijwel verzekerd van steun in de EersteKamer. De Eerste Kamer wordt daardoor al snel onderworpenaan de coalitiedwang en wordt sterk gepolitiseerd.Voorstel 2 betekent dat de kamers op verschillendetijdstippen gekozen zullen worden. De verkiezing van deEerste Kamer zal daardoor het karakter krijgen van eentussentijdse peiling van de politieke voorkeuren, zoals datnu ook het geval is met de verkiezingen voor gemeenteraden,provinciale staten en het Europees Parlement.Het ontbindingsrecht van voorstel 2a geeft de regeringeen dreigmiddel: als de Eerste Kamer niet wil meewerkenaan het totstandbrengen van een wet, wordt zijontbonden. De regering kan haar hoop vestigen op eenEerste Kamer die haar gunstiger is gezind.Voorstel 2b betekent dat de Eerste Kamer altijd eenvaste zittingsduur heeft. De regering heeft slechts ééndreigmiddel tegenover de Eerste Kamer: zij kan haar politiekelot verbinden aan een bepaalde wet (of aan een wetgevingsprogramma).Het hangt mede van de samenstellingvan de Eerste Kamer af of zij voor dit dreigement zalzwichten.Mijn voorstel zou zijn om variant 2b te volgen. De regeringzal in principe de Eerste Kamer moeten overtuigenvan het belang van een wet. Daarmee wordt het primaatvan de wetgever boven de partijpolitiek gevestigd.7. Gevolgen voor de verhoudingen tussen deregering en de kamersDe gevolgen van een ingrijpend voorstel als dit zijn nietaltijd goed te voorspellen.Het voorstel wordt gedaan met de bedoeling om deEerste Kamer een steviger legitimatie te geven, zonder datze een kopie van de Tweede Kamer wordt. Daarbij koesterik tevens de hoop dat de Eerste Kamer zal doorgaan methaar stijl van opereren: minder hyperig, meer deskundig,meer onafhankelijk. Een stijl die bij uitstek past bij eenorgaan dat wetgeving tot stand brengt.Tegelijk is te hopen dat de Tweede Kamer meer werkzal maken van haar verantwoordingstaak. De kritiek op ‘depolitiek’ is nu immers vaak dat ze belangstelling heeftvoor het totstandbrengen van wetten, maar niet voor deeffecten van die wetten in de praktijk (behalve bij incidenten).De regering zal in principe de Eerste Kamer moeten overtuigenvan het belang van een wet. Daarmee wordt het primaat van dewetgever boven de partijpolitiek gevestigd506 NEDERLANDS JURISTENBLAD – 27-2-2015 – AFL. 8