VAN HOREN

MONDELINGE TAALwas. Een beter overleg lijkt nuttig. Ditzou op schoolniveau kunnen om duidelijkheidte verschaffen over de leerlingpopulatie.Ook op leerkrachtniveaukan men inhoudelijk zaken uitwisselen.Op macroniveau zou overlegtussen de diverse schoolsoortenvoor speciaal onderwijs in Nederlandaan te bevelen zijn.Verder onderzoekDe genoemde verschillen zijn diewelke we in het onderzoek aantroffenbij respectievelijk één school voorkinderen met hoor- en/of spraaktaalproblemen,één gecombineerdeLOM-MLK school en twee basisscholen.Dit houdt in dat de gevondenverschillen niet klakkeloos kunnenworden gezien als representatief vooralle soortgelijke scholen inNederland. Bovendien ging het bijeen groot deel van de vragen slechtsom drie leerlingen per schoolsoort.Wij spreken dan ook van een pilotstudy.Verder onderzoek is nodig om te kijkenof de gevonden verschillen ookvoor andere scholen in dit werkveldgelden.De gegevens uit dit onderzoek zijngebaseerd op de uitspraken van leerkrachtentijdens interviews. Niet alleaspecten van het mondeling taalonderwijszoals die genoemd zijn in dedesbetreffende paragraaf konden opdeze manier goed worden onderzocht.In verder onderzoek kan dieperworden ingegaan op bijvoorbeeldhet verschil in werkvormen tussen descholen.Een ander nadeel van onderzoekmiddels interviews is dat de resultatennooit helemaal objectief zijn. In depraktijk kan een leerkracht onbewustiets anders doen dan hij of zij in hetinterview aangaf. Dit probleem kanondervangen worden door onderzoekmiddels observatie.Deze manier van onderzoek heeftgeleerd dat de interviewmethodebelangrijke verschillen tussen scholenboven water kan brengen die demoeite van het kennen waard zijnvoor beleid en schoolpraktijk. Voorkinderen met een spraak-taalprobleemis er behoefte aan uitgesprokenonderwijs.1) De auteurs bedanken Kees vanden Bos, Kees Joustra en Tony Güthvoor hun constructieve bijdrage bij deuitvoering van dit onderzoek.Drs. R.R. Mulder heeft in hetkader van een doctoraalscriptiehet onderzoek uitgevoerd. Dr.R. de Groot is als universitairdocent verbonden aan de vakgroepPEDON, afdeling orthopedagogiek,Grote Rozenstraat38, 9712 TJ Groningentelefoon 050 - 636566.LiteratuurAdviesraad voor het Basisonderwijs,het Speciaal Onderwijs en hetVoortgezet Speciaal Onderwijs (1991).Omgaan met verschillen: adviesover de ontwikkeling van de groeptweescholen in het speciaal onderwijs.Zeist: ARBO.Alfrink-Pattynama, Y.F. e.a. (1988).Bronnenboek methodiek mondelingetaalvaardigheid; invoeringsprogrammaspeciaal onderwijs.Rotterdam.Dungen, L. van den & Verboog, M.(1991). Kinderen met taalontwikkelingsstoornissen.Muiderberg:Coutinho.Goorhuis-Brouwer, S.M. & de Boer,G.H.A. (1989). Gezegd en gezwegen.Leuven/Amersfoort: Acco.Goorhuis-Brouwer, S.M. & Schutte,H.K. (1992). Handboek klinischestem-, spraak- en taalpathologie.Leuven/Amersfoort: Acco.Hoogenkamp, G.M. & Hulskamp, W.(1988). Draaiboek mondelinge taalvaardigheid;invoeringsprogrammaspeciaal onderwijs. Rotterdam.Künzli-van der Kolk, M., Le Large,J.G. & Wuite-Wiegman, J.H. (1992).Beschrijving van slechthorende kinderenen kinderen met ernstigespraaktaalmoeilijkheden. InVerschillen in omgaan. Een gezamenlijkereactie op de ARBO-nota"omgaan met verschillen", (pp. 8 -32). Publikatie van VEBOSS, WAG,FOSS & NVA.Mulder, R.R. (1995). Mondelingetaal: uitgesproken onderwijs? Eenvergelijkende studie naar het mondelingtaalonderwijs aan kinderenmet spraak-taalproblemen.Doctoraalscriptie (niet gepubliceerd),Rijksuniversiteit Groningen,Vakgroep Orthopedagogiek.Professor Van Gilseschool (1994).Observatie taalgebruik van de leerkracht.Observatieformulier, voorlopigeversie. Haarlem, interne publikatie.Visser, C. (1992). Rooksignalen alsspecialisme. Doctoraalscriptie (nietgepubliceerd), RijksuniversiteitGroningen, VakgroepOrthopedagogiek.Vogt, B. & Danhof, W. (1983).Raamwerkplan taal voor ZMLKscholenin Friesland.Zeeland, R. van (1992). Taal bij kleuters.In Nijmeegse WerkgroepTaaldidactiek, Taaldidactiek aan debasis. Vierde druk. Groningen:Wolters-Noordhoff.VHZ.jaargang )5 nummei ) .oktober 1995