Buiten de Orde 2014 #2

uiten de orde 2014 nummer 2
Een autonome Koerdische revolutie
In het vorige nummer van Buiten de Orde verscheen een artikel
van PP over de mogelijkheden van een tweede ‘Zapatistisch
front’ in Koerdistan aan de hand van de veranderde denkbeelden
van Öcalan.1 Eerder werd er al anarchistische propaganda
gevoerd door de PKK tijdens de grote internationale anarchistische
bijeenkomst in Saint-Imier in augustus 2012. De vraag
of dit front ook in de praktijk bestaat, werd in dat stuk niet
beantwoord, maar intussen circuleren er documenten die noodzaken
op deze vraag terug te komen.
door Jan BerVoets
een liBertaire Koerdische aUtonomie?
Er zijn inderdaad tekenen te bespeuren dat de Koerdische onafhankelijkheidsstrijd
zich niet meer spiegelt aan de geschiedenis
van de Koerdische Staatsrepubliek van weleer. Die werd in 1945
met steun van Stalin gesticht, toen communistische Koerden vlak
na Ruslands ‘grote nationale oorlog’ samen met Azerbeidzjan een
Sovjetrepubliek wilden vormen. Stalin gaf haar echter prijs aan
Iran in ruil voor olie. De mythe van de Sovjet-Unie is echter lange
tijd in het Koerdische verzet blijven hangen en het marxistisch
leninisme was ook de oorspronkelijke positie van de PKK van
Öcalan.
Dat is anders geworden door de recente ontwikkelingen in Syrië.
Reeds vóór de Arabische Lente, in 2010, waren er al berichten
van anarchistische bewegingen in Koerdisch Syrië, in Rojava,
de noordelijke strook van Syrië aan de Turkse zuidgrens. 2 Een
rapport van anarchistische kameraden in Turkije, Ahali, gaf aan
dat er uitgesproken decentraal en anarchistisch verzet was tegen
het feodale stelsel van de Agas (monarchistische krijgsheren),
waartoe met name uithuwelijking en bruidsschatten aanleiding
gaven. 3 Deze anarchistische beweging heeft na de Arabische
Lente een constitutionele vorm gekregen in ‘bevrijde gebieden’,
waarin de Koerden zich autonoom hebben verklaard.
Dat Öcalan intussen het marxisme heeft afgezworen, komt
vooral doordat hij zich heeft opgeworpen als woordvoerder van
een reeds bestaande Koerdische bevrijdingsbeweging. Daarvoor
heeft hij herkenningspunten gevonden in het communalisme
van Murray Bookchin en andere anarchisten. Net als de lezer en
ik volgt hij de feiten, maar het is te hopen dat hij ze als ‘leider’
niet naar zijn hand probeert te zetten door ze met dictaten te
verstoren.
In Rojava wordt dus vooral
strijd gevoerd tussen Koerden
en ISIS
in de marge Van de syrische BUrgeroorlog
Toen de Syrische volksopstanden geïnspireerd door de Arabische
Lente het karakter kregen van een burgeroorlog, concentreerden
de officiële media zich vooral op de directe tegenstanders:
Assad en de offensieve voorhoedes van ‘het gewapend verzet’.
Berichten van verschillende geopolitieke analisten beschouwden
de Koerden als aanhangers van Assad, omdat zij zich afwijzend
opstelden tegenover organisaties als het Vrije Syrische Leger.
In werkelijkheid bewapenden zij zichzelf en verdedigden zij hun
onafhankelijkheid. Rojava ligt strategisch achter grote gebieden
die bezet zijn door de rebellen in het westen en door totalitaire
krijgsbendes van de ISIS (Islamitische Staat in Irak en de Levant)
en Al Qaeda/Al Nusra, die op hun beurt de macht over de rebellen
en elkaar proberen te verwerven. Laatstgenoemden kwamen
eerst na augustus 2013 in het westerse vizier toen na een aanval
met gasraketten op een buitenwijk in Damascus aanwijzingen
voor hun mogelijke betrokkenheid daarbij aan het licht kwamen.
In Rojava wordt dus vooral strijd gevoerd tussen Koerden en
ISIS en op de kaart ziet het eruit als het Spanje van tijdens de
burgeroorlog.
Tijdens de vredesbesprekingen over Syrië in Genève in januari
van dit jaar werden de Koerden niet toegelaten, vooral op aandringen
van Turkije, Saoedi-Arabië en Qatar. Turkije heeft alle
redenen om een erkende Koerdische autonomie aan zijn grenzen
te vrezen, waarover verderop meer. De andere staten staan achter
ISIS, Al Qaeda en oppositieleden die sympathiseren met de
Moslimbroederschap.
VroUWen met geWeren
Berichten over de ontwikkelingen in Syrië komen mondjesmaat
binnen. Onafhankelijke journalisten hebben te maken met de
geheime politie van Assad of met ontvoeringen door de bendes
van ISIS et cetera. De enige veilige entree tot Syrië is via de gebieden
die in handen van de Koerden zijn. En dan valt er iets op. De
wachtposten die de journalisten tegenkomen, bestaan voor een
groot gedeelte uit gewapende vrouwen. Zij maken deel uit van
de plaatselijke veiligheidscomités, PYD. En als journalisten voor
verdere ondervraging naar een kazerne worden gebracht, zijn
daar vrouwelijke commandanten. En zo kwam het dat men in een
EenVandaag-uitzending kon uitleggen dat vrouwelijke legereenheden
de confrontatie aangaan met hun principieel vrouwvijandige
tegenstanders, samen met mannelijke soldaten en soms in
afzonderlijke bataljons.
Dit zijn de uiterlijke tekenen van een sociale revolutie, die zich
in de loop van de burgeroorlog heeft afgespeeld. Wat daarvan
precies het resultaat is en in hoeverre zij de anarchistische maatschappij
benadert, is niet duidelijk. Wel is duidelijk dat het gaat
om steden en dorpen die zich van onderop hebben vrijgevochten
24