Odeon 73 - start - De Nederlandse Opera

More documents

Recommendations

Info

Yannick Nézet-Séguin (Foto: Marco Borggreve) Interview De zaak Makropulos Joke Dame ‘Een optimist en altijd positief’ De 34-jarige Frans-Canadese dirigent Yannick Nézet-Séguin debuteert in de maand mei bij De Nederlandse Opera met Janáčeks De zaak Makropulos. Uiterst belangrijk vindt hij die jaarlijkse operaspeelbeurten voor het orkest waarvan hij sinds augustus 2008 de nieuwe chef is. Nézet-Séguin: ‘Een orkest dat nooit een opera begeleidt, dreigt zijn muziek aan verkeerde principes op te hangen.’ Het zal je gebeuren, dat je op je eenendertigste unaniem door het Rotterdams Philharmonisch Orkest wordt aangewezen als opvolger van de fameuze chef-dirigent Valery Gergiev, die het orkest in twintig jaar naar grote hoogten heeft gestuwd. Het overkwam de in Montréal geboren en getogen Yannick Nézet-Séguin eind 2006. Zeker, het nieuws sloeg hem van de sokken, hij was onder de indruk, maar die fase is inmiddels voorbij. Het eerste jaar als chef van de Rotterdammers is bijna om, de wittebroodsweken zijn verstreken – ‘ik ben verliefd’, glunderde hij bij zijn officiële presentatie aan het orkest – en hij voelt nu duidelijk meer ‘ownership’. De adem van zijn illustere voorganger hijgt niet meer in zijn nek, hooguit nog in de talloze interviews die bij zijn nieuwe positie horen. Interviews waarin hij met veranderende nadruk uitlegt dat ‘elk intelligent orkest – en dit orkest ís intelligent – zijn verworvenheden moet koesteren, maar na een periode zijn aandacht naar iemand anders moet verschuiven. Het is niet voor eeuwig, zoals in een huwelijk – hoewel het bij een liefdespaar ook wel eens goed is om van partner te wisselen, maar laten we dat pad maar niet verder bewandelen…’ Latijnse benadering ‘Neem plaats.’ In de sobere maar stijlvolle dirigentenkamer van het orkest wijst Yannick Nézet-Séguin op de design-zithoek en lacht verontschuldigend: ‘Het spijt me, het ziet er prachtig uit, maar je kunt er niet op zitten.’ Na drie uur energiek repeteren neemt hij tijd voor een espresso, een sinaasappel, een banaan en een gesprek. Ondanks zijn fysieke manier van dirigeren – hij danst en springt, krimpt ineen, jaagt op met een imponerend acceleratievermogen – oogt hij niet moe. Hij houdt van repetities. Oefent zijn Nederlands, spreekt de partituurcijfers accent - loos uit. Anders dan Gergiev is Yannick Nézet- Séguin er geen voorstander van de musici vlak vóór of tijdens het concert de stuipen op het lijf te jagen om ze van de nodige adrenaline te voorzien. Bij hem geen plotselinge tempoafwijkingen of andere verrassingen op het laatste moment. Zo werkt hij niet bij de Métropolitain du Grand Montréal, een van de grote Canadese symfonieorkesten waar hij sinds zijn vijfentwintigste chef-dirigent is; zo werkt hij ook niet in Rotterdam. Nézet- Séguin: ‘Iedereen is anders; sommigen zijn creatief onder druk, daar heb ik geen waardeoordeel over. Maar mijn creativiteit komt pas los als ik zeker van mijn zaak ben en niet als ik onder spanning sta. Dus ik werk met het orkest op diezelfde wijze. De eerste taak van een dirigent is te zorgen dat de musici zich op hun gemak voelen.’ Dat zijn aanpak werkt, bewijzen de lovende recensies die er sinds zijn aantreden zijn 10 verschenen. Er is chemie tussen het orkest en zijn chef, ook al zijn sommige eigenschappen van de orkestleden – hun directheid, ze trekken bepaald geen fluwelen handschoenen aan als ze iets vinden – de zijne niet. ‘De benoeming van iemand met een ander temperament is dus een slimme zet van de orkestmusici. Ze voelden aan dat ze mijn optimisme en positiviteit nodig hebben. Ik zit daar niet om ze te veranderen, maar om een andere kant van ze naar voren te halen. De beste resultaten in de muziek worden behaald door Italiaanse dirigenten voor een Duits orkest. Op een bepaalde manier kun je mijn Frans-Canadese, meer Latijnse benadering ook zo zien voor dit Noord-Europese orkest.’ Hyperrealistisch An amazing opera, noemt Nézet-Séguin De zaak Makropulos, de eerste opera die hij met het Rotterdams Philharmonisch uitvoert. Met een fascinerend libretto, dat zo modern is dat het nú geschreven had kun - nen zijn. Tot aan de ontknoping, waar Emilia Marty haar geheim onthult en heel emotioneel bekent dat ze liever al heel lang dood was geweest en nu de wereld gaat verlaten – waarbij ze ons confronteert met ons verlangen naar onsterfelijkheid en het eeuwige leven – is het net alsof je naar een rechtbankserie op de televisie kijkt. ‘De conversaties spelen de centrale rol op het podium en niet, zoals meestal in opera’s, de emoties. Geen lange, lyrische lijnen voor de zangers; die zingen een soort natuurlijke dialogen terwijl het orkest de onderliggende gemoedsbewegingen verklankt. Zo voel ik dat. De agitatie, het verontrustende, het ijzige, het spannende en ook de pijn – het zit allemaal uitsluitend in het orkest. Niet dat de opera in vocaal opzicht oninteressant zou zijn, integendeel. Je hebt er heel goede stemmen voor nodig. Het klinkt misschien raar, maar ik vergelijk het met Debussy’s Pelléas et Mélisande. Niet vanwege het dromerige, want Janáčeks opera is juist hyperrealistisch, zelfs al gaat het over iets volslagen denkbeeldigs – een vrouw die meer dan driehonderd jaar oud is. Maar ook in Pelléas heb je die zinnen die niet zoveel zeggen totdat het orkest hun werkelijke betekenis onthult.’ De orkestmuziek is dus veel meer dan een begeleiding, het is bijna het hart van de opera, vindt Nézet-Séguin. ‘Ik benader het orkest daarom als een verzameling individuen. Er zijn veel passages waarin niet het hele orkest speelt. Je hebt dan niet zozeer solo’s in het orkest als wel solistische interventies, vergelijkbaar met kamermuziek. Ik wil dat zowel de klarinetten als de fagotten of de kleine strijkensembles zich zo gedragen als personages op het podium. Er moet dus een werkelijke interactie zijn tussen die orkestgroepen. Maar ik heb de opera niet eerder gedaan dus ik heb nog heel wat te ontdekken, dat snap je.’
Specialisme? Hij studeerde piano aan het conservato - rium van Québec, toch heeft Nézet-Séguin een nauwe band met vocale muziek. Niet alleen heeft hij van jongs af aan in koren gezongen en talloze vocale ensembles gedirigeerd voor hij aan zijn orkesten begon, hij was ook vier jaar leider van het operakoor van Montréal. Als het koor La traviata voorbereidde, zong hij alle rollen, van Violetta tot Germont. Dat vermogen cultiveerde hij, zodat hij even gemakkelijk wat flarden van een solovioolpartij voor zijn rekening neemt, zeer tot vermaak ook van het orkest. ‘Zingen is belangrijk. Voor een symfonieorkest dat nooit een opera speelt, dreigt het gevaar dat het zijn muziek aan de verkeerde principes ophangt – aan het ideaal van voortdurende homogeniteit, bijvoorbeeld, het klinken als één stem. Ook in symfonische muziek is er altijd een instrument dat eruit moet springen en waarbij de andere instrumenten moe- Op zaterdag 9 en zondag 10 mei 2009 worden in heel Europa de Europese Operadagen gehouden, een initiatief van Opera Europa en Fedora. In vrijwel alle Europese landen gaan de deuren van operahuizen open voor het publiek om dat op allerlei manieren kennis te laten maken met opera in al zijn facetten. Uiteraard is ook De Nederlandse Opera van de partij, met bijzondere activiteiten op zaterdagmiddag 9 mei. Iedereen is bij ons van harte welkom! Om 11.30 uur zetten wij de deuren van Het Muziektheater voor u open. Het programma vermeldt uiteenlopende onderdelen, waarvan sommige inhoudelijk aansluiten bij de opera De zaak Makropulos, die wij op dat moment aan het repeteren zijn. De modeshows vormen een voorproefje van de kostuumverkoop die op zaterdag 16 mei gepland staat. Een must voor operaliefhebbers! Toe gang gratis. Zie p.13. 11 ten begeleiden. Per definitie moet je ademen met het instrument dat de hoofdtoon voert. Vanochtend nog bij Bartók moest ik de strijkers temperen om ze naar de houtblazers te laten luisteren en de houtblazers aanmoedigen om hun solistenplaats in te nemen. Dat gaat beter wanneer een orkest minstens eens per jaar ook daadwerkelijk een opera uitvoert.’ ‘Mijn specialisme is geen specialist te zijn,’ zegt Nézet-Séguin, die meteen al in zijn eerste Rotterdamse seizoen een zeer breed repertoire liet horen: van Händel tot de hedendaagse Nederlanders Theo Verbey en Mayke Nas. De dirigent gelooft niet meer in specialisaties in deze tijd. ‘De wereld globaliseert. Het is wereldwijd een discussie of de orkesten overal hetzelfde moeten klinken. Natuurlijk niet. Natuurlijk moeten we onze eigenheid bewaren. Maar onze identiteit moet wel stoelen op zoveel mogelijk bagage. Ik zou zelf niet goed weten hoe ik Europese Operadag 9 mei Programma 12.00 uur: workshops (zang en schmink, beide tweemaal, telkens 30 minuten); rondleidingen beginnen (een aantal keren herhaald gedurende de middag); tentoonstelling van rekwisieten en kostuums 14.00 uur: modeshow 1 14.30 uur: inleiding door Bart Hermans over De zaak Makropulos 15.00 uur: muzikaal intermezzo door Peter Hoogeveen, viool en Anne Bernau, piano (Janáček) 15.30 uur: gesprek o.l.v. dramaturg Klaus Bertisch, met speciale gasten over het thema van de opera ‘ouder worden/jong blijven’ Bartók zou moeten benaderen zonder Haydn goed te kennen, want ze maken deel uit van dezelfde ontwikkelingslijn. Je kunt pas weten waarin ze overeenkomen en waarin ze van elkaar afwijken als je die hele lijn door en door kent. Daar komt bij: ik heb de breedte in het repertoire nodig voor mijn persoonlijke groei.’ 16.30 uur: modeshow 2 17.00 uur: sluiting Nadere informatie: 020-551 8922 Het Muziektheater (Foto: Edwin Walvis)
Page 1 and 2: O D E O N Magazine van De Nederland
Page 3 and 4: Marc Albrecht nieuwe chef-dirigent
Page 5 and 6: Achter de schermen 5 Marc N. Chahin
Page 7 and 8: 7 ma 18 mei 2009 première 20.00 uu
Page 9: Ook bedingt de uitgever een nieuw c
Page 13 and 14: John Bröcheler en de fantastische
Page 15 and 16: 15 vr 5 juni 2009 première 20.00 u
Page 17 and 18: gesproken theater gaat dat misschie
Page 19 and 20: Geboorte van het zelfbewustzijn Zui
Page 21 and 22: Marco Polo in Amsterdam Adrienne Sc
Page 23 and 24: 23 ma 15 juni 2009 première 19.30
Page 25 and 26: groot bewonderaar van Bizet - ziet
Page 27 and 28: het belangrijkst voor mij zijn gefu
Page 29 and 30: Interview Carmen Michel Khalifa Het
Page 31 and 32: Medea © Sebastian Bolesch een sele
Page 33 and 34: ChEryl BarKEr’s DIsCOgraPhy On Ch
Page 35: Het MUZIEKTHEATER AMSTERDAM Er zijn

Odeon 73 - start - De Nederlandse Opera

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?