Odeon 73 - start - De Nederlandse Opera

gesproken theater gaat dat misschien wel,
maar in de opera niet.’ Het kiezen van de
stemsoorten bij de rollen was niet echt
bewust, maar groeide eerder tijdens het
componeren. Hans Croiset liet de demo -
nen Lucifer en Asmodé in zijn productie
van Adam in ballingschap uit 1983 spelen
door Sigrid Koetse en Marielle Fiolet en vertolkte
zelf de rol van Belial. Zuidam geeft
niet alleen Belial, maar alle duivels aan
mannenstemmen: ‘Ik vond dat belangrijk.
Daardoor ontstaat bijvoorbeeld een bijzondere
situatie tussen Belial en Eva: de verleidingsscène
tussen beiden is de allereerste
keer dat een vrouw zich door de woorden
van een man in de maling laat nemen.’
Ook aan de zijde van de aartsengelen
zijn er mannen: Uriël, die het mensenpaar
verjaagt, zingt met een lage stem. ‘Dat heeft
een zekere onvermijdelijkheid: dat moet de
olifant zijn die het verhaaltje uitblaast. Het
heeft toch een maximale impact met een
monumentale bas. Dat is misschien een
ongelooflijk cliché, maar het heeft gewoon
de beste uitwerking.’ Gabriël, Michaël en
Rafaël bevinden zich aan de andere zijde
van het vocale spectrum: ‘Dat trio aartsengelen
is wel een van tevoren bedachte constructie:
die moeten wel met zijn drieën
hoge stemmen hebben, maar ieder met een
duidelijke, eigen kleur. Dat is puur een kwestie
van timbre.’
Voortdurend boeiend
Zuidam kortte de tekst van Vondel danig in,
om een avond van meer dan wagneriaanse
lengte te vermijden: ‘Vooral het tweede en
48ste INTERNATIONAAL VOCALISTEN
CONCOURS ’s-Hertogenbosch
Meld je nu aan via www.ivc.nu • Nationale Voorronden 2009
Alle activiteiten toegankelijk voor publiek
Nationale Voorronden IVC 2009
18 19 20 september 2009 • Muziekcentrum De Toonzaal ’s-Hertogenbosch
Jury: Roberta Alexander, Annett Andriesen, Miranda van Kralingen,
Hein Meens, Charles van Tassel
Masterclass Nelly Miricioiu, sopraan
25 26 september 2009 • Muziekcentrum De Toonzaal ’s-Hertogenbosch
Presentatieconcert
4 oktober 2009 • Pleinzaal Theater aan de Parade ’s-Hertogenbosch
Raadpleeg de website van het IVC voor de meest actuele informatie
IVC ’s-Hertogenbosch
www.ivc.nu
www.vocalcompetition-ivc.tv
17
derde bedrijf wilde ik in elkaar schuiven: de
beraadslagingen tussen Lucifer en Asmodé
en het huwelijksfeest dat daarin plaats vindt.
Ook omdat je daardoor sneller komt bij waar
het precies om gaat: die beet in de appel.
De eerste drie bedrijven zijn een soort
tableaus. Daarna gaat het een hele andere
kant op, want dan zit je ineens in een soort
Scènes uit een huwelijk van Ingmar Bergman.
Een van de grote kwaliteiten van Vondel is
dat iedereen het verhaal kent, maar dat hij
het toch naar zich toe weet te trekken. Hij
geeft de personages bespiegelingen waardoor
het voortdurend een boeiend stuk is.
Daarbij verschaft hij je inzicht in waarom de
mensen die dingen doen.’ Ook op het niveau
van de versregels maakte de componist
inkortingen: met het inkorten van Vondels
metrische zinnen ontstaat een vaak zeer
kernachtige taal. En zoals de woorden soms
muzikale uitbeelding overbodig maken, kan
de muziek de woorden overbodig maken.
Een nieuwsgierig mens
De reizangen van de wachtengelen, door
Vondel aan het eind van de bedrijven ge -
plaatst, heeft Zuidam niet geschrapt. Ze
vonden in omgewerkte vorm een plek in de
opera: ‘Er zit een koor van zestien zangers
bij, negen vrouwen en zeven mannen. De
reizangen hebben in het stuk echt een functie
met betrekking tot het eigenaardige idee
dat Vondel van het paradijs schetst: het is
toch zoiets als een zeepbel waar het goede
heerst, maar daaromheen loert het kwaad
aan alle kanten. Die wachtengelen fungeren
daarom als een soort bodyguards. Het leek
me dus goed om zingende lijfwachten te
hebben. Ze zijn daar om Adam en Eva te
beschermen. Ze hebben een behoorlijk aandeel
in de opera als geheel gekregen: in
Vondels drama heb je die reien tussen de
bedrijven door, maar ik heb dat veel meer
door elkaar heen gebruikt. Ik vond het mooier
om niet steeds diezelfde structuur te handhaven,
maar om het vloeiender te maken.’
De opera die aldus ontstaat, is als het
ware een monument voor de onschuld. ‘Het
is,’ zegt Zuidam, ‘een heel bonte mix van
allerlei sentimenten en emoties: het begint
als een euforie over de schoonheid van de
wereld. Het is natuurlijk tragisch dat het
hele paradijs in de fik gaat en Adam en
Eva worden verbannen, maar eigenlijk zit
er toch ook wel iets van een soort hoop in:
samen gaan ze verder. Dat breng ik ook in
mijn muziek tot uiting. Het stuk is uiteindelijk
een monument voor de onnozelheid. Ik
probeer op de een of andere manier te refereren
aan die paradijselijke staat. En niet als
iets, waar we naar moeten terug keren: de
essentie van het drama is dat we die paradijselijke
staat verloren hebben en dat dat
natuurlijk het gevolg is van het verlangen
naar kennis. Ik veroordeel dat verlangen
naar kennis echter helemaal niet. Sterker
nog: ik ben zelf een nieuwsgierig mens.’
En dus gebeurt het onvermijdelijke. Eva
neemt haar besluit: ‘Ik pluk.’
OPERA- EN CONCERTREIZEN
�������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������
Kijk op:
www.hannick.nl
voor het actuele aanbod.
Of vraag de brochure
aan: 070 - 319 19 29
COMBINEER UW PASSIE VOOR MUZIEK MET REIZEN
Muziekfestivals voor de operaliefhebber
SAVONLINNA OPERA FESTIVAL
6-daagse vliegreis, 11 t/m 16 juli
PUCCINI FESTIVAL
6-daagse vliegreis, 16 t/m 21 juli
ARENA DI VERONA
4-daagse vliegreis, 30 juli & 27 augustus
BREGENZ & VERONA
16 t/m 25 augustus
Individuele reizen & Maatwerk
Trekt u er liever zelf op uit? Wij bieden een
groot aanbod aan individuele muziekreizen.
Ook kunt u een eigen reisprogramma laten
samenstellen. U bent verzekerd van een
bijzondere muzikale belevenis!
Interesse? Vraag nu onze brochure aan.
HANNICK REIZEN ZET DE TOON!
d 90x130_def.indd 1 23-10-2007 09:28:18